JUS standardizacija

novi domaći nacrti standarda iz oblasti grejanja

Nada Ivanović, dip. ing. Vlada Vojnović, dipl. ing

Saveznom zavodu za standardizaciju održzan je 13. juna 1978. godine sastanak žire Komisije za uredjaje grejanja i provetravanja i 14. juna sastanak Radne grupe za grejna tela. Na ovim sastancima učestvovali su predstavnici proizvodjača grejnih tela, Mašinskih fakulteta, Inspekcijskih službi, laboratorije za termoteh=niku, stručnih udruženja i društvenih strukovnih organizacija.

Zaključak Komisije, posle šire principijelne diskusije, bio Je da se mora menja-– ti pristup u rešavanju tehničke requlative u oblasti uredjaja za grejanje.

Konstatovano je da do sada postoji ukupDno četiri standarda,'od kojih tri regulišu oblik i merce grejnih tela, a četvrti ispitivanje i to su:

JUS M.E6.050 Čelični radijatori ćlankasti

JUS M.E6.051 -– Radijatori od livenoa qvoždja, člankasti

JUS M.E6.061 - Čelični člankasti radđijatori za eneraetske uljne transformatore JUS U.J5.110 - Ispitivanje arejnih tela

Pored ova četiri do sađa izdata standarda, koji su sa obaveznom primenom, u Saveznom zavodu za standardizaciju pojavili su se zahtevi proizvodjača (sa njihovim priloženim materijalom) za izradu standarda za:

- čelične pločaste radijatore - čelične cevne radijatore – spiroterm konvektore

sa najavom i novih.

Postojeće stanje sa stanđardima ukazuje na to da ovu oblast treba rešavati hitno iu celini, putem sistema. Ovaj zadatak se nameće kao neophođan i s obzirom na sve rasprostranjeniju primenu grejnih tela, pojavu većeg broja tipova grejnih tela kod znatnog broja naših proizvodjača, a s obzirom na procentualno veliki utrošak energije za arejanje obavezno bi bilo i odredjivanje optimalnog ili bar minimalnog zahteva u odnosu na funkcionalne karakteristike grejnih tela.

Imajući u vidu navedenu situaciju, kao i činjenicu da je i Medjunarodna organizacija za standardizaciju ISO pristupila sistematskom rešavanju problema izmenjivača toplote u najopštijem smislu, Savezni zavod za standardizaciju (SZS) je pripremio materijal za četiri nacrta jugoslovenskih standarda i to:

1) JUS M.E5.100 – Izmenjivači toplote. Ut(ISO 3147/1975) vrdjivanje toplotnog bilansa primarnih kola napajanih vodom ili parom. Osnove i uslovi ispiti-

vanja

JUS M.E6.080 - Radijatori, konvektori i

(ISO 3148/1975) slični aparati. Odredjivanje toplotne snage. Metode ispitivanja u zatvorenoj komori sa hladjenjem vazduhom

|]

3) JUS M.E6.081 - Rađijatori, konvektori i (ISO 3149/1975) slični aparati. Odredjivanje toplotne snage. Metodđe ispitivanja u zatVOrenoj komori sa hladjenjem tečnošću

4) JUS M.E6.082 -– Radijatori, konvektori i (ISO 3150/1975) slični aparati. Proračun toplotne snage i iskaziva-

nje rezultata

Ova Četiri standarđa čine celinu. Prvi je opšti i odnosi se na izmenjivače toplote, grejna tela su samo jedna vrsta ovih amarata. Drugi i treći nacrt standarda utvrdjuju metode ispitivanja zavisno od vrste fluida kojim se hladi komora za ispitivanje grejnih tela.

Poslednji nacrt daje metod proračuna tOplotne snage i propisuje veličine koje moraju biti reqistrovane.

U ovoj oblasti postoji jedan jugoslovenski

standard JUS U.J5.110 - Toplotna tehnika u visokoj qradnji - Ispitivanje grejnih tela.

315