JUS standardizacija
radilo o proizvođima iz uvoza, gđe je često mogućnost reklamacije i zahteva za bonifikaciju bila daleko teža i manje ostvarljiva. Zbog svega gore naveđenog, Savezni sekretarijat za privređu je 1971. godđine, doneo Naredbu o atestiranju tekstilnih proizvođa iz uvoza ("Službeni list SFRJ", br. 13/71). Ova Naredba je prvenstveno imala za cilj da u sklopu donetih ekonomskih mera Saveznog. izvršnog veća za stabilizaciju tržišta zaštiti potrošača i druge korisnike uvozne tekstilne robe, spreči pojavu nelojalne Konkurencije i napređ naveđene negativne pojave, koje su konstatovane na tržištu.
Naređdbom se propisivalo da svi tekstilni proizvodi iz uvoza (svaka partija ili lot) moraju biti snabđeveni atestom, kojim se potvrdjivalo da su oni odgovarali uslovima, predvidjenim jugoslovenskim standđardima, a - ukoliko ovi ne postoje za neki proizvod - medjunarodnim normama i uzansama, koje se primenjuju u prometu tekstilnih sirovina, poluproizvođa i proizvođa. Naredbom je bila propisana i sadržina atesta, kao i uslovi, koje je trebalo đa ispunjava stručna organizacija, koja se može baviti atestiranjem tekstila iz uvoza u smislu ove Naredbe.
I pored odredjenih problema, koji su se pojavili u početku primene ove Naređbe u praksi, pokazalo se da je ona pozitivno delovala na sprečavanje negativnih pojava odstupanja u kvalitetu i sastavu uUvVOZnih tekstilnih proizvođa u odnosu na raniji period, kao i na smanjenje reklamacija i njihovo efikasnije rešavanje.
2. Obavezno atestiranje tekstilnih sirovina Zakonom o stanđarđizaciji propisan je jedinstven sistem atestiranja, bez obzira na vrstu proizvoda, koji se atestira, i njegovo poreklo, propisan je atest kao Jedinstven dokument za sve proizvode koji se atestiraju, a za sprovodjenje sistema i nadzor ovlašćen je Savezni zavod za standarđizaciju.
Odmah po stupanju Zakona na snagu ukazala se potreba usaglašavanja postojeće Naredbe o atestiranju tekstila iz uvoza sa Zakonom, a ujedno se nametnulo i razmišljanje o potrebi atestiranja sirovina i proizvođa tekstilne industrije u smislu novog Zakona.
Sprovedene su široke konsultacije sa tržišnim inspektoratom, Saveznom privrednom komorom, Saveznom direkcijom za rezerve industrijskih proizvođa, organizacijama uđruženog rađa i stručnjacima iz oblasti tekstilne inđustrije i došlo se do zajeđničkog zaključka da postojeću
246
Naredđbu o obaveznom atestiranju tekstilnih proizvođa iz uvoza treba đogradjivati i usavršavati (s obzirom da je njena primena u praksi dala veoma dobre rezultete), a da sistem atestiranja to u potpunosti omogućuje. Zbog svega toga dogovoreno je da se u ovoj prvoj fazi obaveznim atestiranjem u smislu Zakona o standardizaciji obuhvate sve sirovine za tekstilnu inđustriju (do sađa je to uradjeno za vunu, pamuk i jutu), a da se provera kvaliteta ostalih uvoznih tekstilnih proizvoda reguliše Naredđdbom o tekstilnim proizvodima iz uvoza, koji u prometu moraju biti snabdeveni uverenjem o kvalitetu.
Opređeljenje za donošenje propisa o obaveznom atestiranju vune, pamuka %** jute zasnovano je najpre na poznatoj činjenici da je jedan od preduslova za kvalitetnu proizvodnju raspolaganje kvalitetnim sirovinama; korišćenje sirovina lošijeg kvaliteta ređovno ima za posleđicu smanjenje prođuktivnosti i ekonomičnosti proizvodnje, povećanje procenta škarta i nekurentne robe, što se pak odražava na finan=sijske gubitke privredne organizacije, a u dosta slučajeva oštećuje i krajnjeg potrošača. Savremeni način inđustrijske proizvodnje ne može se ni zamisliti bez permanentne kontrole kvaliteta sirovina.
Takodje je utvrdjeno đa je prisutna tendencija opađanja kvaliteta prirodnih vlakana (naročito vune) i kođ samih proizvodjača, što svakako ima negativan odraz na tekstilnu industriju. Ako se zna da se od ukupne količine vune i pamuka, koje troši jugoslovenska tekstilna industrija, uvozi oko 90%, a juta čak 100%, a sa druđe strane - da je sistem atestiranja prema Zakonu o stanđardizaciji usmeren i na zaštitu domaćeg tržišta ođ uvoza nekvalitetne robe, onda atestiranje ovih sirovina ima puno opravdanje.
Ekonomski efekti, koji će se dobiti uvodjenjem obaveznog atestiranja sirovina za tekstilnu industriju nisu zanemarljivi. U prilog: ovoj konstataciji idu i analize, koje su radjene posle uvodjenja Naredbe o obaveznom atestiranju tekstilnih proizvodđa iz uvoza (na primer, odstupanje u ranđmanu vune, težinama, bonifikacije kođ ovih proizvođa, itd.).
Očekuje se takodje dđa će obavezno atestiranje ovih sirovina uticati i na podđizanje nivoa kvaliteta đomaćih sirovina (vuna i pamuk).
3. Propisi o obaveznom atestiranju
Rad na. donošenju propisa o obaveznom atestiranju vune, pamuka i jute odvijao se u okviru radnih grupa, u čijem sastavu su bili stručnjaci iz odgovarajućih oblasti. Nacrt ovih materijala bio je prezentiran širim skupovima zainteresovanih iz udru-