JUS standardizacija
kompleksni program standardizacije u oblasti nafte i
naftnih proizvoda
Marija Vukelić, dipl. kem.
Ovih dana stavljen je na javnu diskusiju prijedlog kompleksnog programa standardizacije nafte, prirodnih plinova i naftnih proizvođa. Donošenje ovog prijedloga kompleksnog programa uslijedilo je kao posljedica zaključaka koje je prihvatilo Savezno Izvršno Vijeće početkom ove godine, a koji se odnose na politiku stanđardizacije u Jugoslaviji. Materijal za raspravu predstavlja polaznu točku za raspravu, kao i osnovnu koncepciju buduće standardizacije u ovoj privrednoj grani, kako na nivou federacije, tako i na nivou grana ili privrednih organizacija. Uz pogodnosti koje naše društvo dobiva ovako kompleksno zahvaćenom tehničkom regulativom, ono predstavlja
i obavezu za sve buduće korisnike standarda jer su oni i nosioci izrade cvog programa (1).
Sadržaj kompleksnog programa
Program pokriva standarđizaciju sirove nafte, prirodnih plinova i naftnih proizvoda. Oni su u ovom programu definirani i klasificirani prema važećem standardu JUS A.A0.004 po kojem su ovi standardi svrstani u B.H grupu i odnose se na naftu, bitumen, zemni plin i njihove proizvode. Ugalj, koji se takodjer odnosi na grupu B.H, izuzet je iz programa iz razumljivih razloga. Iz programa su izuzeti i katran iz uglja i škriljaca, sintetična maziva, područje kemijskih proizvoda iz nafte, odnosno područje petrokemikalija, kao što su alkoholi,ketoni, plastične mase, umjetna gnojiva i drugo. Takodjer nisu obuhvaćeni niti standardi iz područja opreme, proizvodnje nafte i prirodnog plina, prerađe, odnosno tehnologije i sigurnosti u maftnoj privrednoj grani. To ne znači da se ova područja ne moraju i neće obuhvatiti jednim drugim kompleksnim programom na nivou
· federacije ili prema dogovoru.
Kompleksnim programom obuhvaćena su slijeđeća pođručja u standardđizaciji nafte, prirodnog plina i naftnih proizvoda:
- područje specifikacija,
– klasifikacije, đefinicije i terminologija, – analitičke metode koje se odnose na iđentifikaciju nafte i naftnih proizvoda, – osnovna tehnička regulativa iz pođručJa manipulacije i transporta,
- atestiranje.
Programom se predvidja razgraničenje stanđarđizacije na nivo feđeracije, grane, ođnosno interne standardizacije. Polazni motiv za razgraničenje standarđizacije na nekoliko nivoa jeste što u ovoj grani u praksi ono ne postoji, a jedan je odđ uslova za utvrdjivanje pravila za što racionalnije poslovanje kako privređe u cjelini, tako i svake pojeđine orga-– nizacije (2). Razgraničenje standardizacije je postalo i nužnost, jer se broj postupaka proizvodnje i metođe ispitivanja tako brzo mijenjaju razvojem naftne privređe i uvjeta privredjivanja, da se Ono na nivou federacije ne može dovoljno brzo prilagodjavati i mijenjati.
Izvršenje plana predvidjeno je za pet godina, a nosioci zadatka su organizacije koje se bave proizvodnjom, prerađom i prometom nafte i naftnih proizvoda, zatim institucije zadužene za opći stanđard i prosperitet u području energetike i materijalnih rezervi kao i veliki potrošači naftnih proizvođa - armija, metaloprera=ajivačka industrija, saobraćaj i drugi.
Totpeba 1srade erandavyđa ma mivou fedenaclje
Ma nivou feđeracije pređloženo je da se standđardđiziraju svi propisi i stanđardi
ia a a O _________________ ______- 361