JUS standardizacija
standardizacija u oblasti
gigurnosti
Vojislav Kaličanin, dipl. ing.
Potreba za pronalaženjem jeđinstvenog sistema prenošenja informacija odnosno poruka ili upozorenja bez upotrebe teksta-reči
sve je veća sa povećanjem medjunarodne razmene đobara, putovanja kao i, uopšte, DOvećanja broja aktivnosti.
Medjutim, komuniciranje ljuđi koji se međjusobno razlikuju ne samo po jeziku već i po nivou kulture i obrazovanja zahteva rešenja zahvaljujući kojima će se prevazići ove razlike, a koja će pored toga omogućiti u većoj meri komuniciranje i sa ljuđima koji su nepismeni.
Ovako širok spektar zahteva može zadđdovoljiti samo sistem informisanja koji se zasniva na lako shvatljivim i uočljivim vizuelnim elementima kao Što su geometrijski oblik (troagao , krug, kvađrat, pravougaonik), boja i likovni sadržaj. Takav sistem može egzistirati samo pod uslovom da bude opšte prihvaćen i što jednostavniji, a to znači da se upotrebljeni elementi dđogOvOrno utvVrde na međjunarodnom nivou putem standardizacije. S obzirom na veliki broj područja gde se ovakav sistem može koristiti ovde ćemo analizirati samo oblast koja se odnosi na sigurnost i zdravlje čoveka u radnoj sređini.
1. Delatnost u okotru Međdjunarnodne orpgamizacije za stodarđizaciju (ISO)
Stanđarđizacijom grafičkih simbola, kao sređstava za prenošenje poruka i prikazivanje predmeta i apstraktnih pojmova na jasan i razumljiv način (nezavisno od bilo kog jezika) bavi se više tehničkih komiteta (TC) u ISO. Međjutim, ovde ćemo istaći posebno dva tehnička komiteta zbog specifičnosti kojima se ističu u ovoj ob-
lasti kao i u uskoj medjusobnoj saradnji:
boja ı znakova
a) TC 145 – Grafički simboli Ovaj komitet se bavi:
– utvrdđjivanjem opštih principa za prikazivanje-izrađu grafičkih simbola;
– ispitivanjem i koorđinacijom postojećih grafičkih simbola, onih koji su predmet izučavanja ili treba đa budu utvrdjeni;
– stanđardizacijom novih grafičkih simbola, na zahtev đrugih tehničkih komiteta, ili simbola koji nisu obuhvaćeni delatnostima postrojećih tehničkih komiteta. b) TC 80 – Boje 1 znakovi sigurmmosti
Delatnost OVOg komiteta odvija se na polju standardizacije i uskladjivanja u oblasti boja i znakova sigurnosti.
Tu spadaju, takođje, metođe za ispitivanje boja i, u izvesnim slučajevima, način ili sredstva kojima se boje i znakovi prikazu-
ju.
Rezultat plodnog rađa ove organizacije je veći broj već utvrdjenih grafičkih simbola, koji su bili razradjivani prema novim pravilima prikazivanja-izrađe. Najvažniji dokumenat koji se pojavio u oblasti grafičkih simbola je medjunarodni stanđard ISO 3461 "Grafički simboli. Opšti principi u vezi sa prikazivanjem".
Na osnovu ISO 3461 uradjen je i jugoslovenski stanđard JUS A.AO.O60O0 čije je đonošenje u završnoj fazi. Ovim standardom se utvrđjuju osnovni principi u vezi sa jednoobraznim prikazivanjem i publikovanjem grafičkih simbola, odnosno principi sprovodjenja tipizacije i unifikacije na ovom području.
439