JUS standardizacija

tvariti znatan broj osobina koje su od Velikog značaja za primenu premaznog sredstva. Upravo zbog toga cilj prvog dela ovog rađa čini razmatranje svih onih osobina premaznog sredstva na koje utiču i koje se mogu regulisati preko prirodnih silikatnih, sulfatnih i karbonatnih punila. U drugom delu rađa razmatra se mehanizam đejstva ovih punila na optička svojstva pokrivnih premaznih sredstava, kaoi njihov uticaj na povećanje antikorozione efikasnosti osnovnih premaznih sredstava. U drugom đelu je takodje, u svetlu pomenute dve osobine premaznog sredstva, dato poredjenje kvaliteta odredjenih tipova silikatnih i karbonatnih punila domaćih i inostranih proizvodjača.

| OV O) 9

U saglasnosti sa Lang-om (1) premazno sredstvo se može posmatrati kao dvofazan višekomponentni sistem sastavljen iz:

- isparljive faze koju čine organski rastvarači ili vođa,

-– neisparljive faze koju čine vezivo (najčešće organski polimer), pigmenti i punila. PO nanošenju premaznog sredstva na podlogu i otparavanja isparljive faze, na podlozi ostaje suv film premaznog sredstva sastavljen samo od komponenti neisparljive faze. Najčešće se ovaj film sastoji, zapreminski, od veliker udela veziva i punila, dok pigment zauzima manju zapreminu suvog filma. Iz ovakve definicije jasno se uočava koliki uticaj ima punilo na Osobine premaznoq sredstva i koliko je važan za formulaciju premaznog sredstva, njeqov pravilem izbor. Ovaj izbor uslovljen je tehnološkim svojstvima pFunila, s obzirom da ona odredjuju osobine oremaznoej sredstva koja se mogu poboljšati ili koje je jeđino moquće ostvariti primenom odgovarajućeq punila. Tehnološka svojstva, koja odredjuju kvalitet i oblast primene puniltd: Su

– mineraloški i hemijski sastav, – kristalografija (kristalne strukture), - tvrdoća po Mohs-ovoj skali,

- inđeks refrakcije,

- abrazivnost, – temperaturna Otpornost,

- Otpornost na atmosferske uticaje i dejstvo alkalija i kiselina,

–- gustina,

- specifična površina,

– apsorpcija ulja,

- apsorpcija vode,

- nasipna ili nabijena zapremina, - stepen beline,

— boja,

– veličina čestice i raspodela čestica po veličini,

120 | _OČL|— —_ _______________________—————— KK

- oblik i površinska struktura čestice, - sadržaj materija rastvornih u vođi,

- sadržaj fizički apsorbovane vlage,

- pH vođene suspenzije,

- električna provodljivost vođenog ekstrakta. Potrošač punila mora đa poznaje naveđene tehnološke osobine da bi mogao đa predvidi ponašanje sintetskog ili prirodnog punila u posmatranom premaznom sredstvu. Poslednjih gođina posebno je došlo do znatnog razvoja hemije i tehnologije prirodnih silikatnih, karbonatnih i sulfatnih punila, a sa ciljem optimizacije nujd:= hovih tehnoloških osobina čime je znatno proširen dijapazon osobina premaznog sredstva na koje dejstvuju ili koje se mogu regulisati ovim punilima. Ovim je znatno proširena oblast njihove primene u imdustriji boja i lakova. Osobine premaznog sredstva na koje đejstvuju pomenuta prirodna punila su:

- povećanje sadržaja suvih materija,

-– sniženje zapreminske cene (cene DO jedinici zapremine),

-– povećanje specifične mase, – armiranje,

- poboljšanje adhezije,

–- Otpornost na abraziju,

- Otpornost na atmosferske uticaje, inđustrijsku atmosferu, alkalije i kiseline,

- sposobnost šlajfovanja,

-– matiranje i dejstvo na sjaj premaznog sredstva,

- smanjenje taloženja specifično težih pigmenata, - brzina sušenja,

- reološke karakteristike,

– isplivavanje pigmenata,

- uticaj na disperzibilnost pigmenata,

- antikoroziona efikasnost premaznog sredstva, - pokrivna moć, svetloća·i čistoća tona boje premaznog sredstva,

- zaštita od IR i UV -— zračenja,

– izolirajuće dejstvo,

- smanjivanje "Sliking" efekta.

U ovom rađu razmatraju se mehanizmi dej-

stva prirodnih silikatnih, sulfatnih i

karbonatnih punila na gore pomenute Oso-

bine premaznog sredstva, kao i prednosti i mane ovih punila.

O

1 Pumfjenje ocdmosmo poveđdmje sadržaja suvrh matePiJa

Dodatak punila premaznom sredstvu omogućuje često značajno povećanje zapreminskog