JUS standardizacija

-– odredbe o karakteristikama proizvođa koje podležu obaveznom atestiranju,

- metode ispitivanja koje se moraju primeniti prilikom ispitivanja karakteristika kvaliteta,

- odredbe u standardima ili propisima po kojima su proizvodi uradjeni,

– postupak ispitivanja,

- odredbe o atestu (izveštaju o ispitiva-– nju.)

– odredbe o atestnom znaku i načinu označavanja, -– odredbe o uslovima koje mora ispunjavati organizacija koja vrši atestiranje pro=izvođa na koji se propis odnosi (pravna sposobnost, organizacioni uslovi, uslovi

u pogledu opreme, stručne sposobnosti kadrova i ostali uslovi) i

-– odredbe o utvrdjivanju postojeće pravne situacije (takozvane prelazne i završne odredbe kojima se uredjuje prestanak važenja postojećih propisa, početak primene nOVOg propisa, prelazni rokovi i slično).

Postupak donošenja propisa o obaveznom atestiranju proizvoda je istovetan sa donošenjem pravilnika o tehničkim normativima. U dosađašnjem rađu, s obzirom da se počelo bez iskustva, Savezni zavod za standardizaciju je pristupio donošenju i definisanju propisa o obaveznom atestiranju pro= izvoda primenjujući metodologiju utvrdjenu za donošenje jugoslovenskih standarda, nastojeći da različiti stavovi budu maksimalno usaglašeni. Ovakav postupak je zahtevao samim tim duži vremenski period do utvrdjivanja konačnog predloga propisa. Osnovna obeležja ovog posla bila su u propisivanju ođređaba o izboru i definisanju karakteristika kvaliteta proizvođa, o metođama ispitivanja, postupcima za ispitivanje, o uslovima koje mora ispunjavati ovlašćena organizacija i načinu obeležavanja odnosno označavanja.

Iskustvo je pokazalo đa je rok od 6 meseci do stupanja propisa na snagu kratak. Optimalno rešenje je 9 do 12 meseci.

4.1 Odredbe u propisima o karakteristikama kvaliteta koje podležu obaveznom atestiranju proizvoda

Pitanje odredjivanja karakteristika kvaliteta koje treba da budu predmet atestiranja je značajno sa stanovišta troškova atestiranja. Zato se i njihovom izboru

kođ svakog pojedinačnog proizvođa prišlo analitički. Karakteristike koje su odabrane morale su da buđu precizno definisane

il da su nosioci funkcije, odnosno zahteva zbog kojih je propisano obavezno atestiranje nekog proizvođa (Dezbedđnost, zaštita života i zdravija, konstruktivna sigurnost, ekonomski interesi i drugo).

Medjutim, često u osnovnoj regulativi nisu karakteristike kvaliteta tako izdvojene i definisane (na primer prirodne tek-

TO a a O O O O O n NUWNNNIL O U UMM U LN M NM NM.

stilne sirovine). Ovo je i razlog za detaljno sagledavanje osnovne regulative (standarda) pre izrade propisa o obaveznom atestiranju.

4.2 Odredbe u propisima o obaveznom atestiranju proizvoda o metodama ispitivanja

Metode ispitivanja su u neposrednoj vezi sa izabranim karakteristikama kvaliteta. U propisima o obaveznom atestiranju pro=izvoda su korišćene one koje su date u standardima a ukoliko to nije bio slučaj onda se pribegavalo njihovom definisanju u propisima. Odredjivane su jednoznačne metođe da bi se izbegla mogućnost preračunavanja pa samim tim i moguće razlike u dobijenim rezultatima.

4.3 Postupet ispitivanja u sistema atestiranja

Ovom određbom u propisu trebalo je odabrati postupak ispitivanja prema jugoslovenskom standardu JUS A.K2.003 - "Postupci ispitivanja za atestiranje i znak kvaliteta". Medjutim, u odnosu na definisane zakonske odredbe u kojima ne postoji Oosnova za "kontrolu saobraznosti proizvoda atestiranom tipu" metođološki je odredjeno da se atestiranje proizvođa obavlja u odredjenim vremenskim intervalima sa utvrdjenim rokom važnosti izdatog atesta.

Tako su odredbe u ovom delu propisa sa vremenskim ograničenjem važnosti atesta ukoliko se radi o serijskoj proizvodnji ili su vezane na uzorak odredjene količine ili partiju isporuke, ako su u pitanju proizvodi iz uvoza.

5. Ovlašđivanje organtisaeija u sistemu obavesnog atestiranja

Zakonom o standardizaciji i propisom o

obaveznom atestiranju proizvoda utvrdjuju se osnovni kriterijumi za ovlašćivanje organizacija. Ovi se odnose, pre svega, na:

- stručnu kvalifikaciju kadrova,

- Oopremljenost organizacije,

- obaveznost da se atestiranje vrši pod istim uslovima,

- ličnu odgovornost za stručno i nepristrasno vršenje atestiranja i čuvanja poslovne tajne prilikom vršenja atestiranja, ,

– pravnu sposobnost organizacije,

- organizacione uslove i -

- mogućnost organizacije da vrši odgova-– rajući obim atestiranja.

Savezni zavođ za standardizaciju je ocenio na samom početku sprovodjenja sistema atestiranja, s obzirom na složenost problema ovlašćivanja organizacija za atestiranje, dđa ovo pitanje zaslužuje najveću pažnju jer nije samo pitanje utvrdjenih kriterijuma i tehnike sprovodjenja već zalazi u oblast koju treba đefinisati kao "politiku ovlašćivanja". U cilju đefinisanja ove politike 1979. godine uradjena je za Savezno izvršno veće "Informacija O po-