JUS standardizacija

a) cement,

b) električna oprema, uredjaji i aparati koji rađe u atmosferi eksplozivnih smeša,

c) prirodne sirovine za tekstilnu indusbriju: –- pamuk

– vuna

– Juta

da) sirovine za industriju nameštaja:

- ploče iverice

e) proizvođi koji prouzrokuju radio-frekvencijske smetnje,

f) električni aparati za domaćinstvo,

g) prefabrikovani betonski elementi od ćelijastih betona,

h) užad za izvozna postrojenja u rudarstvu.

Medjutim, objavljivanje propisa nije teklo utvrdjenim redosledom. Teškoće na koje se nailazilo, najčešće nisu bile tehničke prirode, već formalno pravne, vezane za tumačenje Zakona o standardđizaciji u Oodnosu na atestiranje odredjenog proizvoda. Takodje su često i objektivne teškoće oko usaglašavanja stavova svih zainteresovanih i nepostojanje osnovne regulative (ili njena neđorečenost) potrebne za potpuno definisanje propisa, usporavali ili odđlagali donošenje pojedinih propisa o obavezncm atestiranju proizvoda.

Do sada su objavljeni sledeći propisi:

a) Mavedba o obaveznom atestiranju pomaka ı Uwme

Pamuk i vuna su strategijski značajne sirovine koje su oko 95% predmet uvoza (125.000 t pamuka i 20.000 t vune gođižšnje), vrlo su neujednačenog kvaliteta i različitih kriterijuma prilikom odredjivanja klasa – u zavisnosti od različitih inostranih standarda koji se često menjaJu -— a klase su vezane sa cenama, čime se tekstilnoj industriji u Jugoslaviji prezentiraju kvaliteti koji često nisu pogodni za preradu i nema mogućnosti da se izvrši reklamiranje neodgovarajućih materiJala. Propisivanjem obaveznog atestiranja za ove proizvode stvoreni su uslovi:

– za zaštitu ekonomskih interesa naše zemlje i domaćeg tržišta od uvoza nekvalitetne robe,

–- za smanjenje troškova, zbog lošeg kvaliteta, kod proizvodjača prilikom prerađe ovih sirovina,

– za utvrdjivanje definisanog kvaliteta proizvođa koje omogućava zaštitu potrošača od kupovine nekvalitetnih proizvoda.

Dosađašnje iskustvo na atestiranju ovih proizvođa je i potvrđilo očekivanja i pokazalo opravđanost i potrebu atestiranja ovih proizvoda.

b) Mapedba o obaveznom atestiranju ploča iverica za opštu upotrebu ı gradjevinapstvo

Propisivanje obaveze atestiranja za ploče iverice došlo je kao posledica problema u vezi sa kvalitetom nameštaja a i s obzirom na činjenicu da se ovaj proizvod sve masoyvnije koristi u gradjevinarstvu.

Gođišnja proizvodnja ploča iverica kod nas je oko 700.000 m3 (instalirani kapaciteti oko 1.000.000 m3), a znatne količine se i uvoze (oko 45.000 m3).

e) Napedba o obaveznom atestiramju proisvoda koji prouzrokuju radtio-frekvencijske smetnje

Razlog što je sistem atestiranja obuhva-– tio ove proizvođe jeste zaštita sistema veza u Jugoslaviji (uredjaja za vezu Organa unutrašnjih poslova, narodne armije, zatim prijema emisija radio i TV) koji ometaju ove veze ukoliko nisu odgovarajuće zaštićeni da ne prouzrokuju radio-frekvencijske smetnje.

d) Naeedba o obaveznom atestiranju električnih aparata za domaćinstvo

Propisivanjem obaveznog atestiranja električnih aparata za domaćinstvo postiže se:

- osiguranje bezbedne upotrebe i zaštite potrošača,

- utvrdjivanje propisanog nivoa kvaliteta, - zaštita jugoslovenskog tržišta od uvoza nekvalitetnih proizvođa (uvoz 1977. gođine 100.000.000 din),

- omogućavanje uključivanja naše zemlje u medjunarodne sisteme atestiranja, posebno na tržišta onih zemalja gde je naš iZzVOZ ovih proizvođa najveći.

Na bazi donetih propisa (ukupno pet) obaveznom atestiranju podleže đaleko veći broj proizvođa. Primera rađi treba reći da će samo tokom 1980. godine prema Naredbi o obaveznom atestiranju električnih aparata za domaćinttvo biti obuhvaćeno ukupno oko 10 proizvoda.

Dalji ređosleđ objavljivanja propisa biće sproveden prema usvojenom programu rada.

4. Problematika donošenja propisa o obaveznom atestiranmju proizvoda

Obavezno atestiranje proizvođa se obavlja prema jugoslovenskim propisima o obaveznom atestiranju (Naredba ili Pravilnik), koji se rađe na osnovu važećih jugoslovenskih standarda ili propisa. Propis o obaveznom atestiranju sadrži:

- zakonski osnov za donošenje propisa,

= neziVNy

- predmet propisa (proizvod, grupa proizvoda na koji se propis odnosi),

139