JUS standardizacija
Savezni sekretarijat za narodnu odbranu biiže uredjuje pitanja odđ interesa za oružane snage SFRJ, moga pitanja iz te oblasti uredjuju se i jugoslovenskim stanđardima. Stoga je veoma važno ostva-– rivati uticaj na izrađu jugoslovenskih stanđarđa tako đa oni zađovolje ove interese. Stanđarđe narodne odbrane, koje uredjuje Savezni sekretarijat za narodnu odbranu, prema tome, treba donositi samo onda kađa ne postoji jugoslovenski stanđarđ i ne planira se njegovo donošenje, ili onđa kađa je potrebno sa stanovišta narodne odbrane definisati strožije karakteristike ili izvršiti dopunu postojećih karakteristika u jugoslovenskom stanđardu. i Pravne mogućnosti direktnog uticaja na izrađu tehničkih normativa i normi kvaliteta ođ strane organizacija i zajednica, prema Zakonu o stanđarđizaciji, nisu tako eksplicitno izražene kao za jugoslovenske stanđarde. Zbog toga je ovđe mnogo veća odgovornost SZS i resornih saveznih organa koji đaju Zavođu svoju saglasnost pri donošenju propisa o tehničkim normativima i normama kvaliteta.
Pri izradi granskih stanđarđa, za očuvanje jedinstva sistema,moraju se zadovoljiti sledeći uslovi:
a) Stanđard granske zajednice mora biti u skladu sa đonetim jugoslovenskim stanđdarđima i propisima.
5b) Stanđardđ granske zajednice mora biti u skladu sa granskim stanđarđima drugih granskih zajednica.
c) Oblik, oznake i drugi elementi granskih stanđarda svake granske zajednice, važni za informaciono čuvanje i pretraživanje, moraju biti medjusobno uskla'đjeni i uskladjeni sa ovim elementima u jugoslovenskim stanđardima.
Uslov pođ a) može se cbezbedđiti ako granska zajednica prati jugoslovenske stanđarđe i pridržava ih se, a isto ta-
ko ako SZS i njegova rađna tela imaju uvid u izrađu granskih standđarđa, što se mora obezbeđiti kroz jedinstveni sistem informisanja.
Obezbedjenje uslova pod b) zavisi ođ mogućnosti uvida date granske zajednice u stanđarde drugih granskih zajednića, a isto tako i ođ uviđa drugih granskih zajednica u izrađu datog granskog standarđa. I jedno i drugo mora se obezbediti kroz jeđinstven sistem informisanja.
Obezbeđjenje uslova pođ c) zahteva jedinstveno regulisanje, kroz jugosloven=ske stanđarđe ili propise, svih onih
elemenata koji su važni za informacio-
no čuvanje i pretraživanje granskih standarda. .
U Zakonu o izmenama i dopunama Zakona o stanđarđizaciji ne pravi se razlika izmedju zakonskih principa planiranja i
izrađe granskih standarda tehnološki je-
dinstvenih sistema i granskih standarda poslovnih i drugih zajednica udruženog
rađa. To znači da ovi sistemi sada imaju sledeće nove obaveze:
a) da svoje programiranje i planiranje stanđardizacije uključe u postupak koorđiniranja koji je po zakonu đužan da sprovodi SZS,
b) đa za izradu svojih stanđarđa obrazuje komisije u koje ulaze stručnjaci,kako iz organizacija udruženog rađa u okviru sistema, tako i zainteresovane organiza= cije izvan :sistema, na način odredjen tim zakonom,
c) đa se nacrti stanđarda moraju objaviti na način koji omogućava zainteresovanim organizacijama udruženog rađa i drugim samoupravnim organizacijama i zajeđnicama da ga razmotre i da o njemu đaju svoje mišljenje, primedbe i predloge, koje je komisija za granske standđarde dužna da razmotri,
dđ) đa se granski standarđi moraju dostavljati Saveznom zavođu za standarđizaciju.
Ispunjavanje obaveze pod c) verovatno neće biti moguće efikasno sprovoditi bez uključivanja u jeđinstveni informacioni sistem čiji lje nosilac S?S.
O povezanosti internih standđdarđa sa jugoslovenskim i granskim stanđardđima staraju se organizacije koje ih donose i inspekcijski organi putem kontrolisanja usašŠlašenosti proizvoda i usluga ovih organizacija sa jugoslovenskim i granskim stanđardima.
Koordinacija plamova Savezni zavođ za standardizaciju je po Zakonu o izmenama i dcpunama Zakona O standarđdizaciji odredjen da "koorđinira rogramiranje i planiranje standarđi zacije tehnološki jeđinstvenih sistema, Organizacija udruženog rađa udđruženih u poslovne i druge samoupravne zajednice i organizacije udruženog rađa".
Da bi se obezbedilo da u plan zajednice koja donosi granske standarde udju samo oni stanđardđdi za koje to ima opravđanja sa stanovišta jedinstva sistema jugoslovenske stanđarđizacije, neophodno je da se planovi svake granske zajednice
pre usvajanja đaju na uviđ drugim gran=skim zajednicama i Saveznom zavodu za standarđizaciju u takvom obliku i na takav način da ovi za svaki predmet stanđardizacije iz pređloga plana granske zajednice mogu proveriti koliko su prisutni 'interesi drugih organa, zajednica i organizacija izvan granske zajednice.
Kađa se rađi o utvrdjivanju plana jugoslovenskih stanđardđa, tehničkih normativa i normi kvaliteta, neophodno je omogućiti svim poslovnim i đrugim samoupravnim zajednicama i zajednicama tehnološki jedinstvenih sistema da te planove razmotre i da o njima daju svoje mišljenje, primedbe i pređloge, koje je SZS, sa svoje
393