JUS standardizacija
strane, dužan da razmotri i uzme u obzir kada za to ima osnova.
Pregled ukupne povezamosti izmedju nostlaca dokumenata
Rađi sagleđavanja povezanosti pojedinih nosilaca dokumenata stanđarđizacije, koja proizilazi iz zakonskih ođređbi i iz razmatranja u ovoj analizi, priložene su tabele (1. do 4) koje daju preglede uloge i zađataka donosilaca dokumenata stanđarđizacije u aktivnostima na izrađi i donošenju pojedinih dokumenata stanđardđizacije na svim nivoima.
Ne treba shvatiti da ove tabele imaju normativan karakter. One služe samo da ilustruju složenost veza izmedju pojedinih nosilaca stanđardđizacije.
Organizovanje pojedinih nivoa standardizacije Predmeti standardizacije po mivoima
Predmet jugoslovemskog nivoa standandizacije
· Prirodno je đa jugoslovenski standardi, tehnički normativi i norme kvaliteta obradjuju one predmete kojima se obezbedjuju najkrupniji efekti sa stanovišta opštedruštvenih interesa. Na primer, u ovom planskom periodu predmeti tih dokumenata treba da buđu tako ođabrani da se, poredđ ostalog, obezbedi:
- tipizacija i unifikacija u industrijskoj gradnji stanova, seizmici itd.;
- racionalna potrošnja energije;
– razvoj i korišćenje domaćih izvora sirovina i energije;
- tehnička osnova za proizvode koji se uvoze, radi sprečavanja uvoza neađekvatnih i nekvalitetnih proizvoda;
- zaštita života i zđravlja ljudi, imovine, žŽivctne i radne sredine;
– standardizacija onih proizvodđa koji su oc interesa za jačanje odbrambene sposobnosti zemlje, prema prioritetima Saveznog
sekretarijata za narodnu odbranu;
- tehnička osnova za domaće proizvode koji su od većeg značaja za reprodukcionu potrošnju u našoj zemlji i zaštitu potrošača;
- tehnička osnova za one proizvode za koje postoje ograničenja uvoza (RK i DK), radi sprečavanja narušavanja kvaliteta ovih proizvoda usleđ monopolskog delovanja pojedinih naših organizacija;
- ispunjenje medjunarodnih obaveza u oblasti standardizacije, van okvira tehnološki jeđinstvenih sistema;
–- očuvanje jeđinstva OJO O SLOV USS standarđizacije. Predmet graomskog mivoa stomdardizaeije
Zakonom o standarđizaciji ođredjeno je da se ovi standardi mogu doneti za proizvode i rađove za koje nije donet jugo= slovenski stanđarđ sa obaveznom primenom i za elemente koji nisu utvrdjeni jugoslovenskim stanđardom, a za svoje sopstvene potrebe, u okviru granske zajednice. To znači da granski stanđarđi čine komplementarni deo jugoslovenskog nivoa standardizacije i da se mogu, u krajnjoj liniji, doneti uvek kada nema jugoslovenskog standarda, a postoji in= teresovanje date zajednice za taj standarđ. Za dobro planiranje, medjutim, ovakvo razgraničenje nije dovoljno jer zajednica mora unapređ da zna šta ima smisla unositi u svoj plan, pošto je
ona najčešće u situaciji da priprema nacrte planova i granskog i jugoslovenskog nivoa standarđizacije za đatu oblast.
Jasno je odđmah da su, kaO prvo, pređmeti granske standarđizacije oni koji su od interesa samo za organizacije u zajednici, a nisu od interesa za ostale organizacije. Medjutim, mora se priznati da za sada ne postoje stručni krite=rijumi na osnovu kojih bi se po nekoj utvrđjenoj metodologiji moglo unapred znati koji su predmeti od interesa samo za datu zajednicu, a nisu od interesa” za organe i organizacije izvan zajednice. Jedini način da se to razgraničenje izvrši jeste sprovodjenje takvog postupka za usvajanje plana granskih standar= da kojim će se neposredno utvrđiti da
li izvan zajednice postoji ili ne postoji interes za standarđe predložene u nacrtu plana. Ako se utvrđi da takav interes postoji, onda po pravilu treba iči na donošenje jugoslovenskog stanđarđa preko SZS. Medjutim, problem nastaje on=da kađa takav standard ne može da se unese u program prioriteta SZS zbog njegovih ograničenih kapaciteta i zbog potreba da se prvo reše druga, sa društvenog gleđišta možđa važnija pitanja. Tada se ipak mora ići na donošenje granskog standarda, ali po postupku koji omogućava ravnopravan uticaj svih zainteresovanih strana. Osnova takvog postupka propisana je u Zakonu o izmenama
i dopunama Zakona o stanđardizaciji,
ČSalO 1 3;
Isto tako, u slučajevima kada treba što pre imati standard, pogodnije je ići na
„donošenje granskog nego jugoslovenskog ·'standarda. Polazi se, naime, ođ toga
da svaki granski standard može kasnije prerasti u jugoslovenski, ako se oceni da je to opravđano. Takodje, za proizvođe
ili karakteristike proizvoda koji su podložni brzim izmenama pogodniji je granski nego jugoslovenski standard.
Predmet imtemog nivoa standardisaoeıje
Polazeći od toga da interni standardi imaju karakter dokumenata koji predstavljaju rezultat rada organizacije udruženog rađa na aktivnostima sistematskog definisanja svih elemenata koji su od
Gdi a a a a O a O O O 1 cd „UL U | _______)