JUS standardizacija
kritike i sugestije povodom novih predloga standarda Koji se odnose na vrata i prozore
Prof. arh. Vladislav Ivković
Poslednjih godina Savezni zavod za standđardizaciju čini napore da u oblasti gradjevinarstva uvede što više standarda, Koji bi ubrzali racionalizaciju i industrijalizaciju gradjevinske industrije i olakšali saradnju izmedju projektanata, proizvodjača gradjevinske industrije i izvodjača objekata.
Donose se novi standardi, vrši se izmena nekih postojećih standarda zbog njihove zastarelosti, a ove godine prevedeni su standardi Medjunarodne organizacije za standardizaciju (ISO), koji se odnose na gradjevinarstvo, kao predlozi
za naše nove standarde.
Upravo, razmatrajući predložene standarde i analizirajući ih u kontekstu ostalih postojećih i onih koji se menjaju, kao i onih koje takodje treba u bliskoj budućnosti obrađiti, nameću se neke bitne načelne primedbe, koje su značajne ne samo za nove predložene standarde, nego i za svaki budući stanđard koji bi trebalo doneti i uopšte za celokupni postupak rađa na stanđardizaciJi, u ovoj oblasti. i
Primedbe su takve da se upravo uklapaju u proklamovanu politiku Saveznog zavoda za standardizaciju ("Politika standardizacije u Jugoslaviji" - Beograd 1979.) i samog Zakona o stanđardizaciji ("Službeni list SFRJ", broj 38/77 i 11/80). Tako na primer, na strani 24 - 25 brošure "Politika standarđizacije u Jugoslaviji" doslovno se kaže: "Polazi se od osnovnog zađatka standardizacije koji se sastoji u iznalaženju racionalnih i ekonomičnih rešenja u proizvodnji, prometu i eksploataciji ... Najveći pozitivni efekti i ušteđe mogu se ostvariti kađa je u proces standardizacije uključen najveći broj proizvodjača i potrošača. Sa
tog stanovišta je najracionalnije da se standardizacija obavlja na medjunarodnom nivou ..,. Medjutim, postoje mnogi činioci koji zahtevaju ne samo postojanje nego, na izvestan način, i jačanje nižih nivoa standardizacije ... nivoa u okviru pojeđinih organizacija rada. Istorijski gledano nastajanje ovih nivoa je upravo i išlo ođ nižih ka višim nivoima: preduzeća, grana, nivo zemlje, nivo više zemalja odnosno medjunarodni nivo. Osnovno pitanje danas je u tome šta koji od ovih nivoa treba da obuhvati da bi se obezbedio najracionalniji rad i postavljeni ciljevi standardizacije. Iako se odluka o tome, šta na kom nivou treba standarđizovati, mora donositi za svaki konkretan slučaj posebno, ipak je neophodno utvrditi i odredjena opšta pravila, odnosno načela koja treba da olakšaju praktičan rad ... Mađa su efekti standardizacije, i ukupni troškovi izrade standarda po pravilu, veći ukoliko se standardizacija obavlja na višem nivou. Sve dok su pozitivni efekti standardizacije veći od troškova na samoj izradi standardđa na odredjenom nivou stanđardđdizacije, dotle ima smisla obavljati tu aktivnost na tom nivou".
Ili sleđeći citat iz člana 2. Zakona o standardizaciji: "Standardi i tehnički normativi kao norme kvaliteta proizvoda i usluga, ... treba da se zasnivaju na proverenim rezultatima i dostignućima nauke, tehnike i praktičnog iskustva i predvidjanjima mogućih pozitivnih i negativnih efekata njihovog primenjivanja i treba da budu u skladu sa postignutim stepenom razvoja i politikom i ciljevima koji su utvrdjeni društvenim planom Jugoslavije.
U skladu sa interesima i mogućnostima
101