JUS standardizacija
imaju svoju jednoobraznu, to jest, stan-
dardnu dokumentaciju za podmazivanje. OvVO je sa gledišta pomenute službe opravdano, jer da to ne rade, moglo bi se desiti da
saznaju za neke prenosnike snaqe sa mazivim punjenjima posle nekoliko godina, ili kada se na pomenutim prenosnicima dogode
veliki kvarovi i drugo.
Danas je cena maziva i radne snage u stalnom porastu. Dobra služba za podmazivanje, opremanje iste, tehnička dokumentacija i drugo su relatimo skupi, ali i pored toga dobra služba za podmazivanje se višestruko isplati radnoj organizaciji.
Odgovorni stručnjaci za pripremu dokumentacije za kupovinu alatnih mašina i rukovodioci da potpišu ugovore sa kupcima, želeli su i ranijih godina da pomognu Svojim službama podmazivanja, ali za to nisu imali odgovarajuće zakonske podloge, za ove tenničke oblasti i podrućja delatnosti. S obzirom na nestašicu nafte i naftinih proizvoda, kupci alatnih mašina dovedeni su
u situaciju da moraju ubuduće o tome voditi više računa pri potpisivanju ugovora. Da li de za novokupDljene mašine u narednom vremenu imati obezbedjena domaća maziva za alatne mašine? Kupac ugovorom uslovljava obaveznu primenu samo onin maziva, koja Skoro sve zemlje moraju imati i pri težoj energetskoj krizi nego što Je danas.
Zahvaljujući dugogodišnjoj uspešnoj saradnji na medjunarodnom planu izmedju Tehničkih komiteta za naftu i naftine proizvode – ISO/TC 28 i alatne mašine - ISO/TC 39, ostvarena je dugogodišnja želja koja je
za mnoge pre pet godina predstavljala samo nedostižan cilj. Postignuti dogovori u standardima ISO su u duhu Zakona o standđarđizaciji - "Službeni list SFRJ" br. 38 od 1977. godine i oni se sa gledišta ove teme mogu označiti kao jedni od najznačajnijih napredaka u oblasti tehnike podmazivanja. Ovaj rad takodje ima za cilj, da podstakne na razmišljanje i na aktivnost: radne organizacije; članove Saveza društava za primenu goriva i maziva Jugoslavije - JUGOMA; članove Jugoslovenskog udruženja za održavanje i organizaciju sredstava rada
- YUMO; kao i nadležne za delatnost donošenja stanđardđa, normativa i zakona sa stanovišta tehničke dokumentacije, kvaliteta i zaštite potrošača u oblasti tehnike podmazivanja i održavanja alatnih i drugih proizvodnih mašina. Ovo iz razloga, jer se u nas oseća praznina u regulativi iz područja "Uslovi i zahtevi, koji moraju biti ispunjeni pri projektovanju, odnosno nabavci alatnilh: i drugih proizvodnih mašina" i tome slično, kao na primer: JUS za alatne mašine -– Priručnici i tehnička dokumentacija.
UPUTSTVO ZA PODMAZIVANJE
Uputstvo za podmazivanje mora da odgovara stvarnom stanju alatne mašine, koja je predmet ugovora i da bude uskladjeno sa najnovijim izdanjem ISO 5169, odnosno odgovarajućeg JUS-a.
Na govornom jeziku kupca, jedan primerak Uputstva za podmazivanje biće u čvrstoj izvedbi postavijen na mašini. Drugi primerak ovog uputstva nalaziće se u Uputstvu za rukovanje i održavanje mašine. Uputstvo za podmazivanje, koje se postavlja na alat-– nu mašinu biće na metalnoj ploči, odnosno tablici sa žutom podlogom, Crnom štampom i ilustrovano: planom, shemom, fotografijom, i tako dalje, sa primenom odgovarajućih simbola.
Kakc se prikazuje Uputstvo Za podmazivanje prema ovom standardu, vidi se na uzorku na
orimer "Uputstvo za padmazivanje brusilice", koji kupac prilaže na svom gOVOrnom jeziku
SIMBOLI ZAMENE MAZIVA
Simboli zamene maziva treba da budu sa žutom podlogom i crnom štampom, na metalnoj tablici odnosno pločici, dimenzije: 40 x 40 mm, postavljeni na mašini u Ććvrstoj ji zvedbi kod mesta intervencije. Na svakom simbolu zamene maziva, nalažiće se simbolične oznake sa sledećim sadržajem uputstava u vezi sa intervencijom:
– NO ... mesta intervencije iz Uputstva za podmazivanje mašine;
-— simbol za vrstu intervencije prema ISO/R 369, odnosno JUS M.GO.067 i oznaka maziva prema ISO 3498;
- simbol za vremenski interval prema ISO 5169 i časovi rada, koje odredi proizvodjač mašine.
Kako se prikazuju simboli zamene maziva na alatnoj mašini, vidi se na primeru A u
ISO 5169 od 1977. godine, odnosno na primerima A, B i C u prilogq ovog referata.
MAZIVA ZA ALATNE MAŠINE
Sva maziva koja proizvodjač mašine preporučuje za ugovorenu mašinu, Uputstvo za podmazivanje i simboli zamene maziva, moraju da budu prema najnovijem izdanju Klasifikacije maziva za alatne mašine - ISO 3498.
SISTEMI PODMAZIVANJA
Najviše se dozvoljava deset mesta sa pojedinačnim, odnosno ručnim podmazivanjem, na jednoj alatnoj mašini.
Svi ostali sistemi podmazivanja biće sa:
- sopstvenim pogonom, ili pogonom mašine ,
i - automatskim sistemom, koji za slučaj kvara isključuje mašinu. Pri tome se mora rukovalac mašine obavestiti svetlosno, ili zvučno o mestu smetnje na odnosnom sistemu podmazivanja.
Prođavac mašine će u Uputstvu za rukovanje i održavanje mašine dostaviti kupcu prikazane sheme razvoda svih ugradjenin sistema podmazivanja, sa specifikacijom svih delova i listom rezervnih delova, kao i Uputstvo za održavanje ovih sistema. Svi ugradjeni filteri, odnosno prežistači za ulje u
23
LLC C_-—--C CA - _-- — –-—- _----—-_- ---_-- –_----- - C--–--- -–—- -—- F II —
Standardizacija, 1982./br. 1—2