JUS standardizacija
profesionalnom pažnjom, i da čuva kao poslovnu tajnu tehničku dokumentaciju, isprave, podatke i uzorke ako ovi predstavljaju proizvodnu tajnu podnosioca zahteva za atestiranje (homologaciju) proizvoda, ili su rezultat istraživačkog rada ili konstruktorskog rada druge organizacije udruženog rada (ili strane organizacije). Ovim odredbama propisana su pravila ponašanja ovlašćene organizacije prema podnosiocu zahteva za atestiranje (homologaciju) proizvoda.
Postupanje po zahtevu za atestiranje (homologaciju) proizvoda koji podleže obaveznom atestiranju (homologaciji) nije pravo već obaveza ovlašćene organizacije, pa ona nijedan takav zahtev ne sme da odbije nego mora po njemu postupiti u granicama svojih ovlašćenja. Ovo će biti slučaj i kada je organizacija udruženog rada ovlašćena za obavljanje samo nekih poslova obaveznog atestiranja (homologacije), na primer samo za uzimanje uzoraka i ispitivanje proizvoda, a zahtev se odnosi i na izdavanje atesta. U tom slučaju će ovlašćena organizacija izdvojiti uzorke i ispitati proizvod, a zatim će saglasno uputstvu koje je dobila od Saveznog zavoda za standardizaciju ovome dostaviti potrebnu dokumentaciju (izveštaj o ispitivanju i rezultatima ispitivanja proizvoda i dr.) radi izdavanja atesta, i o tome obavestiti podnosioca zahteva.
S obzirom da organizaciji ovlašćenoj za obavljanje poslova obaveznog atestiranja (homologacije) pripada naknada u visini određenoj posebnim aktom nadležnog organa, ı s obzirom da je ceo postupak obaveznog atestiranja (homologacije) uređen odgovarajućim propisom, a zakonska je obaveza ovlašćene organizacije da u obavljanju ovih poslova postupa s povećanom profesionalnom pažnjom, postavlja se pitanje šta se podrazumeva pod ,,istim uslovima za sve podnosioce zahteva” o kojima je reč u pomenutim odredbama Zakona o standardizaciji. Ovde u obzir dolazi pre svega obaveza ovlašćene organizacije da ne odugovlači sa postupkom atestiranja (homologacije) proizvoda jednog podnosioca zahteva na račun drugog, kao i da preduzima jednake mere predostrožnosti za očuvanje poslovne tajne svakog podnosioca zahteva.
Poslovnom tajnom smatraju se isprave i podaci koji su zakonom, drugim propisom, samoupravnim opštim aktom organizacije udruženog rada ili odlukom nadležnog organa proglašeni poslovnom tajnom, a to mogu da budu isprave i podaci koji predstavljaju proizvodnu tajnu, rezultate istraživanja i konstrukotrskog rada, ili ispravei podaci i čije bi saopštavanje neovlašćenom licu, zbog njihove prirode i značaja, bilo protivno interesima organizacije udruženog rada ili druge organizacije. Pojam poslovne tajne, način određivanja poslovne tajne, obaveza njenog čuvanja i osnovne odrednice postupanja sa ispravama i podacima koji se smatraju poslovnom tajnom date su u Zakonu o udruženom radu. Odavanje poslovne
216
tajne je krivično delo, koje je kao takvo predviđeno krivičnim zakonima socijalističkih republika i socijalističkih autonomnih pokrajina, a sastoje se u saopštavanju, predaji ili na drugi način činjenju dostupnim podataka koji predstavljaju poslovnu tajnu, ili u prikupljanju ovih podataka radi predaje neovlašćenom licu. Ne smatra se povredom dužnosti čuvanja poslovne tajne saopštavanje isprava i podataka koji se smatraju poslovnom tajnom ako se te isprave, odnosno podaci saopštavaju licima, organima i organizacijama kojima se oni mogu ili moraju saopštavati na osnovu propisa ili na osnovu ovlašćenja koja proizilaze iz funkcije koju oni vrše ili položaja na kojem se nalaze. Isto tako ne smatra se kao povreda poslovne tajne saopštavanje podataka i isprava u prijavi krivičnog dela, privrednog prestupa i prekršaja koji je učinjen, ili ako se tajna saopšti organu koji vrši pravo nadzora. Krivični zakoni štite podnosioca zahteva za atestiranje (homologaciju) proizvoda i od mogućih zloupotreba tehničke dokumentacije, isprava, podataka i uzoraka koje predaje uz zahtev.
Savezni zavod za standardizaciju vrši nadzor nad organizacijom udruženog rada koju je ovlastio za obavljanje poslova obaveznog atestiranja (homologacije) u pogledu trajnog ispunjavanja propisanih uslova, i u pogledu poštovanja propisa i datih uputstava pri obavljanju poslova za koje je ta orqanizacija ovlašćena. Ovom pravu Saveznog zavoda za standardizaciju odgovara obaveza ovlašćene organizacije da ovlašćenim radnicima ovoq Zavoda, odnosno stručnoj komisiji koju obrazuje Savezni zavod za standardizaciju omogući vršenje ovog nadzora, što podrazumeva slobodan pristup u odgovarajuće prostorije, mogućnost pregleda i kontrole ispitne opreme i uvid u odgovarajuću dokumentaciju.
Savezni zavod za standardizaciju isto tako, na osnovu zakona, ima pravo da ovlašćenoj organizaciji izdaje uputstva koja je ova dužna da primenjuje pri obavljanju poslova obaveznog atestiranja (homologacije) za koje je ovlašćena.
Prava i obaveze koje za ovlašćenu organizaciju proizilaze iz propisa o obaveznom atestiranju (homologaciji) odredenog proizvoda su sledeća prava i obaveze:
— da uzorke za ispitivanje proizvoda uzima po postupku ina način određen tim propisom;
— da ispituje one karakteristike proizvoda koje su određene tim propisom, i da pri takvom isptiivanju proizvoda primenjuje propisane metode ispitivanja;
— da sačini izveštaj o ispitivanju i rezultatima ispitivanja proizvoda, i da isti podnese na način određen tim propisom;
— da koristi propisanu ispitnu opremu i da istu održava u ispravnom stanju;
— da na poslovima obaveznog atestiranja (homologacije) angažuje propisani broj stručnih radnika, koji ispunja-
Standardizacija, 1982./br. 5—