JUS standardizacija

registri ovlašćenih organizacija, publikacije Saveznog zavoda za standardizaciju i drugi oblici informisanja nisu došli do korisnika atestiranog proizvoda na način koji bi mu pružio pravu informaciju o prednosti koju stiče kupovinom atestiranog proizvoda.

Posebne publikacije do sada nisu objavljene.

g) Uključivanje u međunarodne i regionalne sisteme atestiranja Mere ekonomske stabilizacije i potreba povećanja izvoza naših proizvoda na tržišta drugih Zemalja nameću potrebu uključivanja naše zemlje u međunarodne i regionalne sisteme atestiranja u cilju ostvarivanja uzajamnog priznavanja rezultata isptivanja i izdatih atesta, što bi u znatnoj meri olakšalo robnu razmenu sa drugim zemljama i uticalo na uklanjanje tehničkih barijera koje postavljaju privredno razvijene zemlje.

Zakonske mogućnosti za uključivanje postoje, ali do sada nije ništa ostvareno na ovom polju. Razlozi su, pre svega, naša neorganizovanost, sporost u donošenju odluka, kao i objektivne okolnosti koje su posledica dogovaranja na međunarodnom planu.

Kada se govori o ovom problemu, treba imati u vidu i to da držanje koraka sa međumarodnom regulativom i postizanje i održavanje nivoa kvaliteta proizvoda koji se traži na svetskom tržištu ne predstavlja mali napor i opterećenje za našu privredu. U svakom slučaju, uključivanje u međunarodne i regionalne sisteme atestiranja biće kompromis potreba i navedenih problema koje takvo uključivanje nosi sa sobom.

h) Kontrola i nadzor nad. radom ovlašćeni organizacija u sistemu obaveznog atestiranja proizvoda

Kontrolu i nadzor nad radom ovlašćenih organizacija sprovodi Savezni zavod za standardizaciju, a kontrolu robe u prometu Savezna tržišna inspekcija i republički inspekcijski organi. Rezultati ovog rada nisu zadovoljavajući. Propisi se često ne poštuju, proizvodi za koje je propisano obavezno atestiranje se ne atestiraju, a ustanovijeni su i slučajevi da ovlašćene organizacije izdaju ateste bez pretnodnog ispitivanja, Sve to navodi na zaključak da saradnja svih odgovornih u sistemu obaveznog atestiranja mora biti efikasnija.

3. Zaključna razmatranja

Rezultati sprovođenja sistema obaveznog atestiranja proizvoda potvrdili su potrebu postojanja ovakvog sistema u SFRJ. Samo na osnovu kratkog iskustva možemo konstatovati da je povećana doslednost u primeni jugoslovenskih standarda i kontroli njihove primene,

306

obezbeđeni je propisan kvalitet kod atestiranih proizvoda, omogućeno je naše uključivanje u međunarodne sisteme atestiranja, a domaće tržište je zaštićeno od uvVOza nekvalitetnih proizvoda,

Sigurno je da dosadašnjim radom nisu svi problemi rešeni. Efikasno funkcionisanje sistema obaveznog atestiranja može se postići njegovim daljim razvojem i usavršavanjem. .

Rešenja prvo treba tražiti u preisptivanju odredaba Zakona o standardizaciji, a zatim u proveri postavljenih elemenata Sistema, uz uvažavanje međunarodnog i našeg iskustva stečenog u njegovom sprovođenju.

Budući rad na donošenju prcpisa o obaveznom Stestiranju proizvoda mora da obuhvati one oblasti koje su najznačajnije sa stanovišta ciljeva sistema | njegovog uključivanja u celokupno privređivanje u zemlji, što znači veće angažovanje u rešavanju problema:

— energetike (proizvodi vezani za proizvanju u rudarstvu, proizvodnji i preradi nafte i zemnog gasa);

— sirovina {čelik i proizvdi od čelika, kao i deo mašinogradnje); :

— izbora proizvoda koji su zančajni u pogledu bezbednosti i sigurnosti;

— izbora proizvoda za obavezno atestiranje u oblasti građevinarstva;

— sprovođenja ratifikovanih međunarodnih sporazuma (homologacije, ATP i ADR konvencija).

Potrebno je preispitati i mehanizam donošenja propisa, a to u sebi sadrži i pitanje kakvi su standardi potrebni za propisivanje obaveznog atestiranja proizvoda i koje odredbe treba da sadrže. U neposrednoj vezi sa ovim je i pitanje sadržaja propisa o obaveznom atestiranju proizvoda. |

Standard i propis u sistemu atestiranja {ili samo standard?) moraju biti sa obaveznom primenom.

Dalji pravci rada u sprovođenju sistema obaveznog atestiranja biće sledeći:

A) Očuvanje jedinstvene primene obaveznog atestirarija kao osnovnog principa sistema.

Budući model sistema obaveznog atestiranja proizvoda, sledeći dosadašnje zakonske odredbe, iskustvo pri njihovom sprovođenju 'i međunarodnu praksu, treba da se razvija u pravcu jačanja sistema i stvaranja potrebnih uslova za njeqovo što efikasnije i ekonomičnije sprovođenje, Ovo pre svega podrazumeva:

1. Izmene načina ovlašćivanja organizacija jer dosadašnji način nije omogućavao sprovođenje načela politike ovlašćivanja, Potrebno je dati odgovarajući značaj a samim tim i utvrditi obaveze organizacija ovlašćenih za atestiranje proizvoda i organizacija udruženog rada Čiji proizvodi podležu obaveznom atestiranju, što im u skladu sa

Standardizacija 1982./br. 7—8