JUS standardizacija

ULOGA STANDARDIZACIJE U RACIONALIZACIJI BORBE ZA ČIST VAZDUH U ŽIVOTNOJ

SREDINI

Živojin M. Stanković, dipl, hemičar Prof. Dr Slobodan Končar-Đurđević, dipl.ing.

Osnovne ciljeve standardizacije definisao je Komitet za

proučavanje principa standardizacije Međunarodrie orga-

nizacije ISO/STAKO. (1)

Ovi ciljevi su sledeći:

1. Unapređivanje opšte ekonomičnosti u proizvodnji;

2. Zaštita interesa potrošača preko odgovarajućeg Kkvaliteta robe i usluga;

3. Bezbednost, zdravlje i zaštita životne sredine, i

4. Mogućnost istraživanja i međusobnog sporazumevanja svih zainteresovanih na rešavanju zajedničkih problema u ovoi oblasti.

Cilj donošenja jugoslovenskih standarda u odnosu na zaštitu čovekove sredine

Razvojem industrije, tehnike i tennologije nasta!i su pro-

blemi u vezi sa zaštitom živoine sredine, koji međutim,

nisu dovoljno obuhvaćeni standardizacijom. U vezi s tim

treba pojačati napore na sagledavanju problema i na

donošenju jugoslovenskih standarda.

U našoj zemlji je potrebno sačiniti kopleksan sistem

zaštite. U tom smislu posebno mesto treba da zauzme

zaštita vazduha od zagađenja.

Grupa standarda u oblasti zaštite vazduha mora da obez-

bedi normiranje antropogenih uticaja na vazdušni bazen

i da odredi tenničke metode za utvrđivanje tih uticaja.

Ovi standardi moraju biti u saglasnosti sa određenim

brojem standarda u drugim oblastima zaštie životne sre-

dine.

Za sada, smatramo da treba dati prioritet standardizaciji

sledećih užih oblasti: (2)

| Standardizaciji termina sa definicijama koji se koriste u zaštiti vazduha od zagađivanja.

i) Klasifikaciji zagađivača (gasovitih, tečnih i čvrstih čestica). ili Donošenju standardnih fizičko-hemijskih i hemijskih metoda za određivanje zagađivača u vazduhu

|V Standardizaciji delova i sklopova aparata i uređaja za prečišćavanje zagađenog vazduha, i

VV Standardizaciji metoda za određivanje efikasnosti aparata :; uređaja.

Jugoslovenski standardi su podzakonski akti Federacije

koji se u proceduri donošenja moraju staviti na javnu diskusiji tj. na uvid stručnoj javnosti i doneti kao dokumenti dogovora zainteresovanih. Tek posle usaglašavanja stavova zainteresovanih , standardi se objavljuju u "Službenom listu SFRJ” i predstavljaju akta, u većini slučajeva, sa obaveznom primenom.

Il Standardizacija termina koji se koriste u zaštiti

vazduha od zagađivanja

Danas se smatra da terminološki standardi predstavljaju jedan od najvažnijih aspekata celokupne aktivnosti standardizacije. U nas ne postoje terminološki standardi u oblasti zaštite vazduha od zagađivanja iako se za njima oseća velika potreba. Prilikom donošenja ovih standarda poslužili bi dokumenti Međunarodne organizacije za standardizaciju (ISO (3) kao i standardi drugih nacionalnih organizacija za standardizaciju (4), (5), (6), (7). U jugoslovenskom standardu treba da se nađu termini, koji odgovaraju našim jezicima. U slučaju da se ne mogu naći odgovarajući termini onda treba prihvatiti termine, koji se koriste u svetu, a već se u velikoj meri sreću u upotrebi. II Klasifikacija zagađivača Klasifikacija obezbeđuje normiranje standardnim metodama kvantitativnog sastava zagađivača u zagađenim gasovima. Zagađivači koji se emituju u vazduh, mogu se podeliti, po svojim osobinama, u četiri grupe (8) i to: A. Klasifikacija po agregatnom stanju

a) gasovi

b) tečnosti

c) čvrste supstance B. Klasifikacija po hemijskom sastavu

a) neorganske supstance |

b) organske supstance C. Klasifikacija po veličini čestica. Zagađivač se pojavlje

u sledećim vidovima i to kao:

a) prašina (čvrste čestice)

b) kapljice (tečnosti)

c) koloidne čestice, i

d) gasovi i pare.

Standardizacija 1983./br. 7-8