JUS standardizacija
ULOGA STANDARDIZACIJE U RACIONALIZACIJI BORBE ZA ČIST VAZDUH U ŽIVOTNOJ
SREDINI
Živojin M. Stanković, dipl, hemičar Prof. Dr Slobodan Končar-Đurđević, dipl.ing.
Osnovne ciljeve standardizacije definisao je Komitet za
proučavanje principa standardizacije Međunarodrie orga-
nizacije ISO/STAKO. (1)
Ovi ciljevi su sledeći:
1. Unapređivanje opšte ekonomičnosti u proizvodnji;
2. Zaštita interesa potrošača preko odgovarajućeg Kkvaliteta robe i usluga;
3. Bezbednost, zdravlje i zaštita životne sredine, i
4. Mogućnost istraživanja i međusobnog sporazumevanja svih zainteresovanih na rešavanju zajedničkih problema u ovoi oblasti.
Cilj donošenja jugoslovenskih standarda u odnosu na zaštitu čovekove sredine
Razvojem industrije, tehnike i tennologije nasta!i su pro-
blemi u vezi sa zaštitom živoine sredine, koji međutim,
nisu dovoljno obuhvaćeni standardizacijom. U vezi s tim
treba pojačati napore na sagledavanju problema i na
donošenju jugoslovenskih standarda.
U našoj zemlji je potrebno sačiniti kopleksan sistem
zaštite. U tom smislu posebno mesto treba da zauzme
zaštita vazduha od zagađenja.
Grupa standarda u oblasti zaštite vazduha mora da obez-
bedi normiranje antropogenih uticaja na vazdušni bazen
i da odredi tenničke metode za utvrđivanje tih uticaja.
Ovi standardi moraju biti u saglasnosti sa određenim
brojem standarda u drugim oblastima zaštie životne sre-
dine.
Za sada, smatramo da treba dati prioritet standardizaciji
sledećih užih oblasti: (2)
| Standardizaciji termina sa definicijama koji se koriste u zaštiti vazduha od zagađivanja.
i) Klasifikaciji zagađivača (gasovitih, tečnih i čvrstih čestica). ili Donošenju standardnih fizičko-hemijskih i hemijskih metoda za određivanje zagađivača u vazduhu
|V Standardizaciji delova i sklopova aparata i uređaja za prečišćavanje zagađenog vazduha, i
VV Standardizaciji metoda za određivanje efikasnosti aparata :; uređaja.
Jugoslovenski standardi su podzakonski akti Federacije
koji se u proceduri donošenja moraju staviti na javnu diskusiji tj. na uvid stručnoj javnosti i doneti kao dokumenti dogovora zainteresovanih. Tek posle usaglašavanja stavova zainteresovanih , standardi se objavljuju u "Službenom listu SFRJ” i predstavljaju akta, u većini slučajeva, sa obaveznom primenom.
Il Standardizacija termina koji se koriste u zaštiti
vazduha od zagađivanja
Danas se smatra da terminološki standardi predstavljaju jedan od najvažnijih aspekata celokupne aktivnosti standardizacije. U nas ne postoje terminološki standardi u oblasti zaštite vazduha od zagađivanja iako se za njima oseća velika potreba. Prilikom donošenja ovih standarda poslužili bi dokumenti Međunarodne organizacije za standardizaciju (ISO (3) kao i standardi drugih nacionalnih organizacija za standardizaciju (4), (5), (6), (7). U jugoslovenskom standardu treba da se nađu termini, koji odgovaraju našim jezicima. U slučaju da se ne mogu naći odgovarajući termini onda treba prihvatiti termine, koji se koriste u svetu, a već se u velikoj meri sreću u upotrebi. II Klasifikacija zagađivača Klasifikacija obezbeđuje normiranje standardnim metodama kvantitativnog sastava zagađivača u zagađenim gasovima. Zagađivači koji se emituju u vazduh, mogu se podeliti, po svojim osobinama, u četiri grupe (8) i to: A. Klasifikacija po agregatnom stanju
a) gasovi
b) tečnosti
c) čvrste supstance B. Klasifikacija po hemijskom sastavu
a) neorganske supstance |
b) organske supstance C. Klasifikacija po veličini čestica. Zagađivač se pojavlje
u sledećim vidovima i to kao:
a) prašina (čvrste čestice)
b) kapljice (tečnosti)
c) koloidne čestice, i
d) gasovi i pare.
Standardizacija 1983./br. 7-8