JUS standardizacija

Normativne odredbe ne odnose se na prostorije za dekontaminaciju uz unutrašnje ustave koje se rešavaju samo za potrebe lica koja se kreću u zagađenoj prostoriji (obično 1 do najviše 2 lica).

Kod skloništa pojačane zaštite i kod skloništa posebne namene takve prostorije se mogu rešavati po istim kriterijumima s tim da se predvidi mogućnost dekontaminacije onih lica koja mogu doći u situaciju da ulaze i izlaze za vreme trajanja opasnosti.

Najzad treba napomenuti da je za funkcionisanje ovakvih prostorija osnovni uslov dovoljna količina vode. Načelno treba da su prostorije povezane sa spoljašnjim dovodom vode ili što je povoljnije da imaju unutrašnji sopstveni izvor vode.

3.2. PROSTORIJE ZA BORAVAK

To su osnovne prostorije skloništa opšte namene.

Površina osnove prostorije za boravak određuje se po normativu: 1. U skloništu do 50 lica, koie se ne provetrava veštački (sklonište bez instalacija za prinudno provetravanje) najmanje 2 m? po licu. To mogu biti skloništa dopunske zaštite. 2. U skloništu koje se veštački (prinudno) provetrava a ne klimatizuje najmanje

n A=0,10 X (6 + —) 100

gde je: A — površina osnove u m? po 1 licu n — predviđeni broj lica u skloništu

Po ovom normativu površina osnove po 1 licu se kreće kod skloništa osnovne zaštite u rasponu od 0,625 do 0,90 m? po 1 licu zavisno od veličine skloništa.

U vezi sa ovim normativom navodi se i sledeće:

— kada se nalaze više skloništa u grupi na međusobnom rastojanju manjem od 15 m, površina osnove (A) po jednom licu određuje se prema ukupnom broju lica (n) u toj grupi

— Normativ se može primeniti i na skloništa pojačane zaštite bez klimatizacije.

Visina prostorije za boravak iznosi 2,3 m što je i najmanja visina i drugih prostorija skloništa. Kod vrlo malih skloništa i kod rekonstrukcija dozvoljava se izuzetno da najmanja visina bude 2,00 m. Kod dvonamenskih objekata visina se određuje prema mirnodopskoj nameni ali ne manje od 2,3.

Broj lica u prostoriji za boravak iznosi najviše 100 lica. Pregrađivanje prostorije dvonamenskih objekata u skladu sa traženim kapacitetom zavisi uveliko od inventivnosti projektanta i konstruktora a može se ostvariti konstruktivnim zidovima, pregradnim zidovima, montažno demontažnim pregradama koje se postavljaju tek u slučaju potrebe i dr. Prednost u rešavanju jeste da prostorije mogu imati otvore prema drugim prostorijama što bitno olakšava mogućnosti dvonamenskog rešavanja.

Visoki obim zaštite skloništa pojačane zaštite omogućava rešavanje prostorija za boravak u ovim objektima i u većim kapacitetima.

Najzad pogodno je da se kod većih skloništa prostorije za boravak podele u prostorije za sedenje i prostorije za ležanje. Pravilnik daje kao najmanji odnos ležaja prema sedištima 1 : 2. Poželjno je da odnos bude što povoljniji u korist ležaja

3.3. PROSTORIJE ZA OPSLUŽIVANJE

3.3.1. Sanitarne prostorije

To su prostorije za nužnike, pisoare, umivaonike, otpatke, otpadne vode i fekalije. U vrlo velikim skloništima to mogu biti još ! druge prostorije.

U skloništima dopunske i osnovne zaštite opšte namene sanitarne prostorije se rešavaju bez instalacija za snabdevanje vodom, odvođenja otpadnih voda i fekalija što predstavlja izmenu u odnosu na ranije odredbe. Sanitarne prostorije dvonamenskih objekata osnovne zaštite koje se koriste u vreme mira sa instalacijama za snabdevanje vodom i kanalizacijom treba prema Pravilniku graditi odvojeno tj. izvan prostora koji se dvonamenski rešava. Takve prostorije mogu biti povezane otvorima za kretanje i otvorima za instalacije sa prostorijama koje se dvonamenski koriste. Otvori moraju imati sredstva za zatvaranje u skladu sa obimom zaštite objekta.

Kod vrlo velikih skloništa kao i nekih skloništa posebne namene sanitarne prostorije se rešavaju i sa sanitarnim objektima vezanim za opštu ili lokalnu vodovodnu i kanalizacionu mrežu.

3.3.2. Nužnici i pretprostori

Skloništa dopunske i osnovne zaštite moraju imati 1 suvi nužnik na 34 lica. Nužnici se moraju postaviti u kabine površine osnove najmanje 0,9 X 1,2 m (ranije 0,8 X 1,2) sa pregradama visine najmanje 2,0 m mereno od poda. Pregrade mogu biti lake izrade a poželjno je da budu odignute od poda i odmaknute od tavanice. Nužnici bez pretprostora treba da imaju pregrade po celoj visini prostorije. 93

Standardizacija 1985./br. 3 — 4