JUS standardizacija
'
1950. godine; u Japanu — Jokohama, Osaka, Amadasa= ku, Kawasaky, Fudži itd. : · Aerozagađenja su pogodila i Sevezo u Italiji i Bopal u
Indiji (trovanje metil-izocijanatom sa preko. 2000 obo-
lelih i umrlih). Tačni podaci nisu objavljeni.
U SFRJ nije bilo akutnih trovanja zagađenim vazdu• hom, |
U' Japanu, naročito u Tokiju i Jokohami, epidemije astme se povezuju sa zagađenošću vazduha. Veliku uznemirenost izazvali su rezultati istraživanja sastava krvi stanovnika jedne od najvažnijih rakrsnica u Tokiju (Janaga). U krvi 81 % pregledanih stanovnika sadržaj olova bio je 2—7 puta veći od normalnih vrednosti.
Takvi podaci se iznose za mnoge metropole sveta {London, Pariz, Tokio, Madrid i dr.) i brojne industrijske
gradove (Duisburg, Dortmund, Esen, Pitsburg, Čikago, -
Njujork, Los Anđeles itd.). : Nasau i drugi navode opasnost od trovanja olovom stanovništva koje je izloženo delovanju vazduha zagađenog izduvnim gasovima motornih vozila.
Povećan sadržaj CO+ u atmosferi naselja dovodi do nje• ·
govog vezivanja za hemoglobin i stvaranja karboksi hemoglobina. ·Kocentracija CO» od 60 — 120 ppm blo• kiraju 10 — 20 % eritrocita, što dovodi do anemije, kad koncentracija .karboskihemoglobina u krvi dostigne 15 %, dolazi do oštećenja krvnih sudova sličnih arteriosMlerozi. Nije li to uzrok sve češćih infarkta miokarda u nas?.
Prema zaključku jedne studije koja je rađena po nalogu EPA biće neophodno da se u centralnim delovima
Njujorka u prizemlju pojedinih zgrada zabrani rad i ·
stanovanje, jer je procenat CO, u vazduhu vrlo visok, kao na velikim gradskim raskrsnicama.
Ispitivanja u Parizu su pokazala da je koncentracija CO» u krvi 50 % vozača dostigla granicu dozvoljenog. Praćenje zdravstvenog stanja stanovništva u nekim gradovima SFRJ takođe ukazuje na negativno delovanje zagađenog vazduha. 1. Stope hroničnog bronhita u zagađenim delovima Be“ograda su veće nego u čistijim (Savski venac 50 %, Lo-_
mina ulica 47 %, čisti delovi grada 9,8 %), veće u zaga-
_đenim gradovima (Niš — 131, Sarajevo — 87, Zenica 73, Veograd — 50, Sokobanja — 8na 1000 stanovnika; 2. Smtrnost od raka pluća u Beogradu je u porastu. 1958. godine 12,0 na 100.000 stanovnika, a 1965. go• dine 19,0 na 100.000 stanovnika;
3. Smrtnost od raka pluća je daleko veća u zagađenim delovima grada (,„,Stari grad” — 28, Vračar — 20, a Čukarica samo 5 na 100.000 stanovnika); ·
4. Koncentracija olova u kosi dece u Beogradu bila je veća u zagađenim nego u nezagađenim delovima grada; 5. Kod saobraćajnih milicionera na velikim raskrsnicama u Beogradu, konstatovano:' je posle rada, značajno
i :
povećanje' karboksihemoglobina u odnosu na vrednos- . ti pre rada. :
Slični rezultati su dobijeni i u ispitivanju saobraćajnih | milicionera u drugim našim gradovima (Skoplje).
Brojna ispitivanja zdravstvenog stanja stanovništva u nizu naselja SR Slovenije, u Zagrebu, Somboru, Boru, Nišu, Loznici, Titovoj Mitrovici, Skoplju, Titogradu i drugim naseljima SFRJ, svedoče o štetnom delovanju zagađenja na ljude.
Ostaliefekti
Studije Skandinavskog saveta za primenjena istraživanja (Nordforks the Scandinavian Council for Applied Research). i OECD-a o difuziji aerozagađenja i mogućnostima zagađivanja čovekove sredine na velikim udaljenostima, sa specijalnim naglaskom na acidifikaciji i precipitaciji, pokazala su da.se aerozagađenja mogu prenositi na velike udaljenosti 100 — 200 pa čak i preko 1000 km. Kako se na severnoj polulopti vazdušne mase kreću sa zapada ka istoku, to se aerozagađenja prenose iz Engleske i Severne Nemačke na Skandinaviju. Slične pojave su uočene između SAD i Kanade, Italije i Švaj= carske, Z. Nemačke i Italije, itd. | Na mestu taloženja, aerozagađenja povećavaju kiselost zemljišta i vode, remeti se proces nitrifikacije u pri-
· rodi, smanjuje se aktivnost mikroorganizama i minera-
lizacija azota itd. Posledice: uništavanje zelenila na veli-
· kim površinama | riba u jezerima i rekama, korozija metala i građevinskog materijala, propadanje tekstila
od veštačkih vlakana, itd..
Duž autoputeva u Zapadnoj Nemačkoj uništeni su čita- . vi kompleksi šuma kako se navodi zbog zagađivanja vazduha izduvnim gasovima iz automobila. Aerozagađenja smanjuju vidljivost, ometaju sunčevu radijaciju, smanjuju produktivnost i plodnost domaćih i divljih životinja i ptica često prouzrokujući i njihovu · smrt. . | Aerozagađenja pričinjavaju i ogromne štete zgradama uništavajući fasade, okove, gromobrane itd. U industrijskim rejonima korozija gvožđa je 20 puta, a aluminijuma 100 puta brža u poređenju sa seoskim rejonima. i Prema zaključku Nacionalne akademije nauka SAD smanjenje zagađivanja vazduha iz vozila uštedelo bi gqodišnje SAD 2,5 — 10 milijardi dolara: Ako se tome dodaju i druga zagađenja i štete po zdravlje ljudi gubici su daleko veći i dostigli bi desetine milijardi dolara godišnje. (Eckholm, The picture of health, N.Y., 1977., str. 141). Slične podatke navodi i za Japan.
Međunarodna zajednica i zaštita životne sredine
Svi ti razlozi su naveli Međunarodnu zajednicu da se ozbiljnije pozabavi zaštitom i unapređenjem životne
Standardizacija 1986./br. 1T—2