JUS standardizacija
icvalitet ı atestiranje
NOVA ZAKONSKA REGULATIVA U OBLASTI ATESTIRANJA OPREME |I UREĐAJA ZA
SKLONIŠTA |I DVONAMENSKE OBJEKTE
Jovan Popmijatov, dipl. ing. 1. UVOD
Provera kvaliteta proizvoda, koji se kao uređaji, sredstva, elementi, oprema ili instalacije, ugrađuju u skloništa i dvonamenske objekte, stara je gotovo koliko i proizvodnja. Proveru, odnosno kontrolu kvaliteta vršili su i vrše prvenstveno proizvođači ili od strane proizvođača angažovane registrovane laboratorije koje se bave kontrolom kvaliteta proizvoda u određenim oblastima proizvodnje. U slučajevima kada je proizvod zadovoljio određene zahteve, odnosno ispitivanja, izdavani su dokumenti koji su to potvrđivali, a pod nazivom: uverenja o kvalitetu, potvrde o kvalitetu, certifikati, atesti, itd.
Obim i kvalitet ispitivanja vršen je u skladu sa stručnim i materijalnim mogućnostima laboratorije za ispitivanje ili službe kontrole kvaliteta proizvođača, a osnova za utvrđivanje valjanosti dobijenih rezultata bila je tehnička dokumentacija, odnosno izvor [strani ili domaći) na osnovu koga je ona izrađena. Metode ispitivanja se isto tako često razlikuju, a karakteristike kvaliteta koje se proveravaju, ponekad nisu iste ni za isti tip uređaja, kada ih proizvode, odnosno ispituju različiti proizvođači ili laboratorije. Naravno da nedostatak jedinstvenog kriterijuma, koji proizilazi iz nedostatka jedinstvenog sistema, daje vrlo šarenolike rezultate. -
Donošenjem Pravilnika o tehničkim normativima za skloništa, kao i dugogodišnjim angažovanjem Vojno-tehničkog instituta u razrešavanju ovih problema, u znatnoj meri su umanjeni ti nedostaci, što je doprinelo harmonizovanijoj kontroli kvaliteta, pa time i ujednačenijem kvalitetu uređaja i opreme za skloništa.
2. OBAVEZNO ATESTIRANJE
ODavezno atestiranje postaje kategorija definisana zakonom tek donošenjem Zakona o standardizaciji (,,Službeni list SFRJ”, br. 38/77) sa izmenama i dopunama objavljenim u „Službenom listu SFRJ”, broj 11/80. Odredbe ovoga zakona ne samo da jasno definišu i utvrđuju šta
je to atest i ko i podi kakvim uslovima može da ga izda- ~
je, već daju i zakonsku podlogu uspostavljanja i sprovođenja sistema atestiranja.
„Obavezno atestiranje je postupak utvrđivanja saobraznosti karakteristika kvaliteta proizvoda propisanim karakteristikama . . .“ (čl. 54.)
„Atest je isprava koju izdaje Savezni zavod za standardi-
zaciju ili od njega ovlašćena organizacija udruženog rada,
na osnovu izveštaja o ispitivanju proizvoda, kojom se potvrđuje da je proizvoda na propisan način ispitan i da ispunjava propisane uslove i zahteve u pogledu karak-
teristika kvaliteta...” (član 57.)
„ . .. Propise iz stava 1. ovog člana (Naredbe o obavez-
nom atestiranju) donosi direktor Saveznog zavoda za
standardizaciju . . .” (član 56.) |
Šta je potrebno da bi sistem obaveznog atestiranja mo-
gao da se uspostavi i sprovodi u skladu sa Zakonom?
Potrebno je obezbediti:
1) jedinstveno utvrđene karakteristike kvaliteta i metode
ispitivanja za proizvode koji se atestiraju (jugosloven-
«i standardi, propisi, pravilnici o tehničkim normativima, itd.);
postojanje propisa o obaveznom atestiranju koji
utvrđuje postupak, odnosno metodologiju atestiranja
(osnove sistema);
zakonom utvrđenu nadležnost saveznog organa za po-
slove standardizacije i obezbeđenja kvaliteta, da ov-
lašćuje i vrši nadzor nad radom ovlašćenih organizacija za atestiranje (član 60. i član 67. Zakona);
saradnju inspekcijskih službi u kontroli stavljanja u
javni promet proizvoda koji podležu obaveznom ate-
stiranju, odnosno u kontroli (zlo)upotrebe atestnog znaka (član 91. odredbe pod 8 i 9 Zakona).
Doneseni propisi, odnosno naredbe o obaveznom ate-
stiranju proizvoda, objavljuju se u „Službenom list
SFRJ”. Naredbom o obaveznom atestiranju, utvrđuju se
sledeći elementi sistema atestiranja:
— karakteristike kvaliteta proizvoda koje podležu ispitivanju u cilju atestiranja, kao i vrednosti tih karakteristika; — postupak i način uzimanja uzoraka;
— kontrola saobraznosti proizvoda (iz proizvodnje) atestiranom tipu;
— sadržaj izveštaja o ispitivanju;
— način dostavljanja zahteva za atestiranje;
2
3
4
307
OI EA RM li uuu uni NLA ru Ru a mu u n n ai lu MLB O Cer ru m i A i a a a aa a a ae a a o e O ~
Standardizacija 1987./br. 1—2