JUS standardizacija

— rok trajanja atesta;

— obeležavanje proizvoda atestnim znakom;

— uslovi koje u pogledu opreme za ispitivanje i u pogledu stručne kvalifikacije kadrova, mora da ispunjava organizacija ovlašćena za atestiranje.

Naredbe o obaveznom atestiranju proizvoda, donose se i na predlog društveno-političkih organizacija, društveno-političkih zajednica, organizacija udruženog rada i drugih subjekata, ukoliko upotreba proizvoda može da ugrozi zdravlje ili život ljudi, ugrožava društvenu imovinu, nepovoljno utiče na životnu i radnu sredinu, ugrožava ekonomske interese društvene zajednice, ili ako to zahtevaju interesi narodne odbrane.

3. NAREDBE O OBAVEZNOM ATESTIRANJU OPREME, UREĐAJA |I INSTALACIJA ZA SKLONIŠTA I DVONAMENSKE OBJEKTE

Pravilnik o tehničkim normativima za skloništa (,,Službeni list SFRJ”, broj 55/83), propisuje atestiranje elemenata instalacija odnosno uređaja u članovima 109., 204. i 211., sa ciljem da se u proizvodnji i upotrebi ure-

đaja i instalacija postigne jedinstven nivo kvaliteta i sigu-,

rnosti na čitavoj teritoriji SFRJ. Imajući u vidu tu intenciju, kao i obaveze i mogućnosti koje su proizašle iz nove zakonske regulative u oblasti obaveznog atestiranja proizvoda, Savezni zavod za standardizaciju, a na predlog i u saradnji sa Saveznim sekretarijaton za narodnu odbranu, pristupio je izradi sledećih naredbi:

1) Naredba o obaveznom atestiranju čeličnih sredstava za zatvaranje otvora za kretanje u skloništima i dvonamneskim objektima;

2) Naredbe o obaveznom atestiranju armiranobetonskih

sredstava za zatvaranje otvora·za kretanje u skloni-

štima i dvonamenskim objektima;

Naredbe o obaveznom atestiranju profilisanih gume-

nih zaptivnih traka za vrata, kapke i pokretne pregra-

de skloništa i dvonamenskih objekata, sa hermetičkim zatvaranjem krila;

4) Naredbe o obaveznom atestiranju sistema za provetravanje skloništa i dvonamenskih objekata.

Prvu poteškoću u formulisanju ovih naredbi predstavlja-

la je činjenica da ovi proizvodi nisu dosada standardizo-

vani u SFRJ, odnosno da za njih ne postoje jugoslovenski standardi. Ovde treba napomenuti da nije uobičajeno donošenje naredbi o obaveznom atestiranju proizvoda za koje ne postoje jugoslovenski standardi. Neki elementi standarda doduše postoje u Pravilniku o tehničkim normativima za skloništa, kao što su to na primer zahtevi u pogledu vrednosti karakteristika kvaliteta pojedinih uređaja, ali time nije obezbeđena zamenljivost uređaja ili delova uređaja različitih proizvođača, niti je pro-

a

—

pisan jedinstven postupak ispitivanja tih proizvoda.

U Saveznom zavodu za standardizaciju je ocenjeno da bi izrada jugoslovenskih standarda za ove proizvode, bila u ovom trenutku vrlo delikatan i dugotrajan postupak, s obzirom na veći broj proizvođača koji rade prema svojim internim tehničkim uslovima ili internim standardima, te bi insistiranje na unifikaciji moglo da izazove izmene tehnološkog postupka.

Ovo međutim ne znači da rad na standardizaciji i unifikaciji opreme za skloništa nije u bližoj ili daljoj perspektivi poželjan ili čak neophodan, ali bi inicijativa trebalo da potekne iz zajedničkog predloga proizvođača, u čemu bi od znatne pomoći mogla da bude uloga Poslovne zajednice za razvoj, proizvodnju, promet i snabdevanje opremom i sredstvima za civilnu zaštitu i službu osmatranja i obaveštavanja, pri PKJ.

Donošenje naredbi o obaveznom atestiranju omogućuje međutim, da se u prvoj fazi, bez insistiranja na potpunoj standardizaciji i unifikaciji opreme, dođe do uejdnačenih propisanih i kontrolisanih karakteristika kvaliteta pojedinih vrsta opreme, koje su bitne za bezbednost korisnika. Zbog toga i iz razloga navedenih u obradi pojedinih naredbi o obaveznom atestiranju, pristupilo se izradi ovih propisa.

3.1 Naredba o obaveznom atestiranju čeličnih sredstava za zatvaranje otvora za kretanje u skloništima i dvonamenskim objektima

Na odluku o-donošenju ove naredbe, uticala je izuzetna važnost koju sredstva za zatvaranje proizvedena od čelika, imaju u ukupnoj zaštiti stanovništva od ratnih dejstava i pri drugim akcidentnim situacijama. Osetljivost čeličnog sredstva za zatvaranje na ratna dejstva, uprkos njegovoj formacijskoj zaštićenosti, zahteva izuzetno kvalitetnu izradu i ugradnju.

U izradi nacrta naredbe, učestvovali su kao članovi komisije Saveznog zavoda za standardizaciju, stručnjaci sa dugogodišnjim iskustvom u konstruisanju, proizvodnji ispitivanju i donošenju propisa, internih standarda i tehničkih uputstava za ovaj proizvod. U komisiji su bili zastupljeni i predstavnici proizvođača i laboratorija koje se bave ispitivanjem sredstava za zatvaranje, kao i naučne institucije, odnosno fakulteti i savezne organizacije Čija je nadležnost donošenje i nadzor nad sprovođenjem propisa o obaveznom atestiranju.

Prilikom donošenja Naredbe, naročito se vodilo računa o tradiciji, mogućnostima domaćih proizvođača kao i o mogućnostima potencijalnih ovlašćenih organizacija za atestiranje, ali i o dostignućima i trendovima razvoja evropskih država u oblasti proizvodnje i upotrebe sredstava za zatvaranje.

Naredbom o obaveznom atestiranju propisano je ispiti-

308 a e iri gun Ču ru ranu ur: uuu: usnu snu unan am gru: uuuulu=="= Ba ris

Standardizacija 1987./br. 1—2