JUS standardizacija

AKTUELNOSTI U VEZI SA SARADNJOM SA EVROPSKIM EKONOMSKIM GRUPACIJAMA

AKTIVNOSTI NA PLANU STANDARDIZACIJE KOJE SU OD NEPOSREDNOG ZNAČAJA | DIREKTAN SU USLOV ZA UNAPREĐIVANJE SARADNJE SA EVROPSKIM EKONOMSKIM GRUPACIJAMA (EEZ, EFTA, SEV)

Jovan POPMIJATOV, dipl. ing.

1. STVORENI PREDUSLOVI

Donošenjem Zakona o standardizaciji (,,Službeni list SFRJ”, broj 37/88) stvoreni su zakonski preduslovi za liberalniji pristup i brže rešavanje problema jugoslovenske standardizacije, što omogućava usklađivanje jugoslovsnske standardizacije i njene orijentacije sa ulogom | pristupom standardizaciji u evropskim exonomskim grupacijama.

Ta uloga i pristup se sastoje od: a) stvaranja preduslova za nesmetani promet proizvoda i usluga; b) otvaranja novih tržišta; c) intenziviranja industrijske proizvodnje i d) otvaranja novih radnih mesta.

Odredbe novog Zakona o standardizaciji, koje se odnose na: način primene jugoslovenskih standarda; mogućnost nsposredne primens međunarodnih i evropskih regionalnih standarda u SFRJ; mogućnost donošenja tzv. „tehničkih preporuka” za nove tehnologije i proizvode višeg (,,evropskog”) kvaliteta; i donošenje i primsnu pravila atestiranja proizvoda omogućavaju prilagođavanje i uključivanje u tokove harmonizovanih standardizacija evrposkih ekonomskih grupacija, sa izgledom otklanjanja tehničkih prepreka u uzajamnom prometu robe i usluga.

2. SARADNJA SA EEZ, EFTA,SEV

Postoji saradnja sa svim evropskim ekonomskim grupacijama na području standardizacije, ali se razlikuje od grupacije do grupacije po vrsti, obimu i stepenu saradnje.

Vrsta, obim i stepen saradnje zavjse u velikoj meri od sveukupnog odnosa i saradnje SFRJ sa određenom grupacijom, od obima trgovinske razmene i od vrsta proizvoda koji se izvoze odnosno UVOZE.

Nosilac saradnje u oblasti standardizacije u Jugoslaviji je Savezni zavod za standardizaciju.

Između SFRJ i navedenih grupacija, saradnja u oblasti standardizacije vrši se na tri uzajamno povezana područja i to: međusobno informisanje i razmena dokumenata, donošenje međunarodnih standarda i pravila atestiranja i medunarodno priznavanje rezultata ispitivanja saobraznosti proizvoda sa prihvaćenim standardima.

Oblici saradnje su indirektni i direktni.

2.1 Indirektni oblici saradnje

Savezni zavod za standardizaciju, kao i nacionalne organizacije za standardizaciju svih zemalja članica evropskih grupacija, članovi su međunarodnih organizacija za standardizaciju ISO i IEC. U okviru tih organizacija donose se, zajednički, međunarodni standardi i pravila atestiranja, koji, ako su prihvaćeni od strane članica ISO i IEC, služe kao solidna osnova za proizvodnju usaglašenih proizvoda, koji u takvom slučaju ne nailaze na tehničke prepreke prilikom izvoza na tržišta zemalja članica.

Jugoslavija kao jedna od potpisnica Sporazuma o tehničkim preprekama trgovini {u okviru GATT-a), koji je zakonom ratifikovala skupština SFRJ („Službeni list SFRJ”, br. 2/82 — Međunarodni ugovori), ima sva prava i oDaveze strana UgOVOTnica, što između ostalog uključuje njeno pravo da bude obaveštena o svim standardima i tehničkim propisima drugih strana ugovornica, koji odstupaju od međunarodnih standarda. Ona ima pravo da na takva odstupanja stavi primedbe, a može ta odstupanja i da prihvati, odnosno da ih ugradi u svoje standarde.

Pošto su potpisnice tog sporazuma i Evropska ekonomska zajednica (kao celina), zemlje EFTA i neke zemlje SEV (MaGđarska, Čehoslovačka i Rumunija) — mehanizam sprovođenja služi kao instrument usaglašavanja standarda i tehničkih propisa zemalja članica, odnosno jugoslovenskih standarda i propisa sa standardima i propisima koji se koriste na teritorijama evropskih ekonomskih grupacija.

2.2 Direktni oblici saradnje 2.215 araydumi Ja sa E EZ, CE: NJIMGCZE NJE/IMJE/(C

“Savezno izvršno veće preduzelo je 1986. godine korake za uspostavljanje saradnje u oblasti standardizacije sa Evropskom

ŠOU O O O O-O ____O_ JR i |

Standardizacija 1989./br. 1 — 6