Naša stvarnost

POJAM OPŠTINSKE JAVNE SLUŽBE · 51

maferiji, po izričnoj odredbi zakona). Ona je može samo zadržali od izvršenja, po pravu ne više jerarhijskog nego državnog nadzora, u koliko bi odluka bila prolivna zakonu (ne i ako bi bila samo neumesna, nezgodna, neoportuna). Protiv fakve odluke državne vlasti opština ima pravne lekove radi zašlite svoga prava samouprave. U ovoj oblasti delovanja opštinskih organa primenjuju se odredbe zakona o opšlinama (odn. o gradskim Opštinama). Kao pravno lice privafnoga prava opština nema nikakav izuzelan pravni položaj ni za svoje inferese, ni za svoja preduzeća.

To su obična privalna preduzeća, iako polpadaju opštini koja je javno pravna institucija. Ona raspolaže istom žzašlifom privalno-pravnog zakonodavsiva, kojom i svaki građanin. U ovoj oblasti delovanja opštinskih organa važi građanski zakonik i grad. parn. poslupak.

Svoje samoupravne i imovinske poslove opšlina vrši dvojako: bilo preko svoje opšte adminisfrativne službe, u svojoj opštoj administraciji, bilo putem odvojeno organizovanog preduzeća pod njenom upravom, — pufem posebne adminislracije, kao što fo obično biva sa nekim važnim javnim službama: ulični saobraćaj, snabdevanje vodom i električnom energijom itsl,

Nema ni zakona ni pravila, po kome bi opština bila dužna da se upravlja pri organizaciji svoga poslovanja u posebna preduzeća. Usled toga je mogućno, da ona — prema svojim praktičnim polrebama i inferesima — izvesne poslove čisto privalno-pravnog karaklera ostavi u svojoj opšloj adminisfraciji (na pr. rukovanje opštinskim imanjem), a da izvesne obaveze javne službe izdvoji · u zasebna preduzeća (npr. vodovod). Usled fakvog rasporeda opštinskih poslova može se dogoditi (i često se događa) da opština izvesne svoje poslove čisto privafno-pravnog karaktera, zato šlo su oni oslfali u njenoj opštoj administraciji, vodi po načelima javne službe, a da izvesne nadležnosti javnog slaranja i

poslove javnog interesa, vodi po načelima privalnog privrednog poslovanja.

Međufim, između ove dve vrsle opštinskih poslova, javne službe i privalno-pravnih, postoji vrlo velika razlika, bez obzira na način kako su oni organizovani.

Opštini, kao samoupravnoj jedinici, zakon je ostavio u njenoj vlastifoj nadležnosti staranje o opšlim saobraćajnim, zdravsivenim i socijalnim polrebama slanovnišiva. To staranje kadkad mora uzefi vrlo velike razmere. Ono preislavlja značajan i javni interes, jer znači snabdevanje stanovništva osnovnim živofnim pofrebama, na pr. staranje o higijenskim uslovima grada, o snabdevanju sfanovništva vodom, o iznošenju smelišta, sahrani umrlih lica itd.

Sve ove aktivnosti polpadaju pod pojam javne službe, fj. one delafnosfi, koju je vlast po dužnosli pozvana, da vrši u javnom interesu. To su oni poslovi, od kojih zavisi zdravlje, kulturan i privredni napredak zajednice i koji su, prema fome, samo logika