Nova Evropa

Samouprava je u Bugarskoj ustavni princip. Ona je, srazmerno, daleko bolje razvijena negđo u mnogim drufđim državama. Treba konstatovati jedno stalno nastojanje, da se ojača i raciJonalizuje samouprava; a s druđe strane, da se ograniči uticaj centralne izvršne vlasti na samoupravna tela. Danas centralna izvršna vlast u Bugarskoj ima samo pravo na administrativnu kontrolu rešenja organ4 samoupravnih telša, i to samo u slučajevima koje izrično zakon označuje. Centralna vlast može, tako, samo ti slučaju povrede zakona da odbije ili primi neko rešenje, ali ne i da da izmeni ili da donese novo namesto samoupravnog organa. Inicijativa ostaje uvek organima samouprave, Najveću kontrolu vodi država nad budžetom samoupravnih tela i nad njihovim finansijskim operacijama.

Četiri su tela koja se upravljaju sama: okrug, opština, školski odbor, i zanatlijska komora. Kako smo već rekli, pored državne mesne vlasti, u okrugu je sadržana i samoupravna vlast, kojoj na čelu stoji Okružni Savet, koji bira stanovništvo okruga s pomoću neposrednog tajnog glasanja (po fri savetnika na 20,000 stanovnika), Dužnost je tog Saveta da se brine za opšte potrebe okruga, u pošledu narodnog zdravlja, poboljšanja privrednog života, potpomaganja kulturnih ustanova, i t, d.,, u koju se svrhu predvidjaju prihodi, porezi, takse, i t, d., za budžet Okružnog Saveta, Okružni Savet zaseda perijodički, ali najmanje jednom godišnje, a ispunjavanje njegovih odluk4 nadziravaju tri-četiri njegova člana koji se biraju u stalnu komisiju. Najbolje uredjeno samoupravno telo je opština, koja je dužna da se brine za opšte potrebe mesnog značenja, t. j. za privredu, higijenu, opšta dobra, zadovoljstvo, i t, d, svojih opštinara, Na čelu joj je Opštinski Savet, koji se sastoji — prema broju žitelja — od 8 do 30 članova, izabranih proporcijonalno opštim i tajnim glasanjem, Savet bira slobodno iz svoje sredine k m eta, koji je predstavnik Opštinskog Saveta i izvršni orđan opštinske samouprave. Funkcije Opštinskog Saveta i Kmeta razvile su se na naročit način, i opštine su se već odavna upustile u veliku privrednu delatnost: snabdevanje vodom, elektrizaciju, uredjenje ulica, mostova, planiranje i regulacije, racijonalno gospodarenje s opštinskom imovinom, i t, d.. Specijalan zakon za opštinsku privrednu poduzetnost daje mogućnost opštinama da preuzimaju pod raznim formama industrijska i druga preduzeća, koja odgovaraju potrebama stanovništva, ili koja imaju da ojačaju finansijska vrela opštine. Kmetu je zakon dao vrlo veliku vlast, osobito policijsku.

I izdržavanje osnovnog školovanja prepušteno Je opštinama. Radi toga bira stanovništvo opštine, uz Opštinski Savet, još i jedno telo od četiri lica koje se brine za materijalno izdržavanje osnovnih škola, za namicanje sredstava za plate školskog personala, za premeštaj personala, za slučajeve vakancija, i t. d..

166