Nova Evropa

venskim idealima: o oslobodjenju i ujedinjenju u jednu zajedničku jugoslovensku državu. Omladina je istupala ujedinjena, solidarno, i neodoljivo borbeno. Već prije Rata izradjen je tip ubijedjenoz Jugoslovenina, — nestalo je bilo plemenskih granici, jer Je svako prelazio preko vještačkih prepreka kao preko tudjinskih zamkš ružne prošlosti. Isto takav, ako ne još i prisniji, bio je odnos izmedju Čehš i Slovaka; kod njih je potpuno formirana ideja zajedničke Češkoslovačke Države. Prag je postao bio moćna zajednička metropola: i ne samo to: Prag je imao postati zajedničko sveslovemsko središte. To je bilo doba novih nad4, novih misli i očekivanja slovenskih rodoljub4. Vraćala se ponovo u život zaplašena slovenska misao, koja je na momente igrala rukovodnu ulogu u krupnim dogadjajima. Balkanski oslobodilački rat (1912), iako zamračen medjusavezničkim sukobom (1913), ostavio je dubok ı meizgladiv utisak kod svih slovemskih naroda4.

Vjerovalo se, da počinje davno čekana slovenska era, i s bom vjerom se ušlo u Svjetski Rat (1914). Kolikogod je taj rat izbio prije nego se to željelo, u njemu su pojedinačno slovenski neoslobodjeni narodi dokazali toliko životne snage, pregalaštva, i sposobnosti da ocijene dogadjaje i posljedice, da je to iznenadjivalo čak ı prijatelje. Prisna saradnja i epohalne borbe i istupanja Čehš i Slovaka, Srba i Hrvata, aktivnost Poljaka, ogromne žrtve Rusije i Lt. d., sve Je to ulivalo puno nade u osvitak move slovenske ere u Evropi. I završetak Svjetskog Rata mogao se smatrati više-manje kao vrlo povoljan za slovenske narode: Slovenci, Hrvati i Srbi bili su slobodni i ujedinjeni; Česi i Slovaci isto tako: Poljaci su konačno, nakon nekoliko vjekova raskomadanosti i robovanja, uspjeli da se oslobode i formiraju jednu veliku državu. Rusija je, istina, izgubila vodeću ulogu medju slovenskim narodima i, zabavljena svojim wnutrašnjim izgradjivanjem, mapustila slovensku miiju, laćajući se daleko šire, svjetske; ali, i pored toga, poratni izgledi slovenskih narod4 nijesu bili loši. Velike zapadnoevropske demokratske države, u saglasnosti sa svojim interesima, bile su voljne da stalno ostanu u prisnoj saradnji sa slovenskim državama, koje su nastale iz požara Svjetskoga Rata. Intipnme veze Jugoslavije i Češkoslovačke, dobri odnosi Poljske i Jugoslavije, postepeno normalizovanje jugoslovensko-bugarskih odnosa, davali su mjesta nadi da će se sveslovenske sivari kretati željenim, prirodno-logičnim, pravcem, te u dogledno doba završiti jednom opšteslovenskom solidarnom saradnjom, uz puno poštovanje kulturno-političkih indiyi-