Otadžbina

XXXIV

као што нас наша вера учи да је човек саздан по облику Божијем, па задахнут искром бесмртнога духа његова тако су ове приче чеда српскога народа. Као што би тело човечије остало пука маса блата, да није Богом задахнуто искром његова божанства — тако је збиљ а у приповетци без појезије мртво слово. Али у овим се приповеткама слила збиљ а с идјезијом па створише идеалну истину. «Да, ту није само крв и месо са нужним костима, ту није само лик. Форма — ту је душа. Па тај Митар, та Мара, и Младен и Живко, па Анока, па Благоје, сва лица која се у тим приповеткама налазе, то нису лутке које се без свести на гајтану мичу, она не говоре као папагаји, што приповедач хоће, не певају као навијен (( веркл м — то су живи створови у пуној снази живота. То и јесте први задатак уметников да ту страну човечију изнесе, али да је изнесе истинито. То је ваљда једини (( параграф" приповедачкога законика, за који се мора везати и најслободнији ђеније. Све остало створиће он сам себи. Душе мора имати н песнички створ, и кип од хладнога камена или туча, и слика. и глумчева игра, и певачева песма".

(( Када се у све то што је опште човечанство слије и оно што је некоме народу самосвојно, али се слије тако^ Да не разазнајеш стихију од стихије — како је мило члану тога народа кад види да је и он члан човечанства на које има да се угледа. Он сам онда све што је ту најлепше придева своме народу, као његове особине. И ту му се не може замерити, кад се узме у обзир, како то добротворно утиче на његов рад за народ, на његово одушевљење за рад и народ. За малене народе има то још једну добру страну, што га соколи да не клоне". (( У томе правцу, мислим, треба да ради уметност и појезија. (( Ако ово шест прпповедака и није још једно такво потнуно уметничко дело, оно је мозаик коме ће прппо-