Prosvetni glasnik

166

Просветни Гласник

свршити у II и III разреду, курс из опште историје од IV—VI разреда; у оба одељења (одсека) VIII разреда поновила би се и утврдила национална историја на широј основи, а у VII разреду оба одељења (додајемо сада, и све примера ради) имао би се дати преглед опште историје у крупним потезима, са гледишта културних периода, стваралачке људске мисли и положаја човекова у друштву и држави. Без наставе из цртања, са мањим или већим бројем часова, не можемо замислити будућу средњу школу, и ни једно њезино одељење (одсек), а тако исто морамо ићи за тим да постепено унесемо у средњу школу ручни рад, и због његове еминентно васпитне вредности, и из разлога што на тој подлози можемо тачно да упознамо технички и уметнички дар. Овако организована средња школа, како напред у главном излажемо, мислимо да би најбоље одговорила своме задатку, и ако се још потрудимо да методски израђеним уџбеницима, по утврђеном плану, корелативно повежемо наставну грађу сродних предмета и, ограничивши ову на најпотребније, да проведемо и аутодидактични систем, дајући учеиику прилике за слободан рад у књижници, лабораторију и радионици: држим да бисмо остварили школу рада и мишљења, за одабирање и образовање продуктивних снага, толико потребних нашој младој култури и држави. За формално једнолико образовање треба свакако, а и довољно је, шест година иза елементарне наставе. За то време треба ученик да стече знање о себи као члану народа, знање о историјском човеку и о природи која му је. најближа, у себи и око себе, да се хармоничним васпитањем пробуде у њему снаге за даље усавршавање личности, према нарочитим способностима и интересима. Како је. познато, данас се у педагогијској науци траже средства и начини да се испита интелигенција и упозна таленат ученика, према томе да се сваки упути на своје место у школи или у одсеку школе. Три степена средње школе како их напред замишљамо, дају нам зато најпоузданија критерија. Кад чл. 4. Нацрта одређује да прва четири разреда средње школе чине нижи течај, са истом наставном основом за све ученике, а потом виши течај да се дели на три одсека: гимназијски, реално-гимназијски и реални, — не можемо никако да увидимо на којем основу и по којим критеријима можемо оценити ученика способним за прелаз у један од ових одсека, сем ако такву одлуку не оставимо на вољу његових родитеља, која често може да буде невоља ученикова, или, ако то и не би било, ученик може да се превари у избору одсека, ступајући, у 14. години, на поље непознато. Са 16 година, пошто је ученик прошао и кроз класичну школу, и упознао оно непознато, одлука ће његова бити свеснија, и сад већ неће ни његови наставници бити у недоумици у који одсек за VII и VIII разред да га упуте. Виши степен средње школе добио би тако, донекле, карактер стручни