RTV Teorija i praksa

standardizovani testovi, skale stavova, tehnike semantičkog diferencijala, tehnike posmatranja, pa čak i fiziološka merenja. KRATAK PREGLED OSNOVNIH PRAVACA I ORIJENTACIJA U KOMUNIKOLOŠKIM ISTRAŽIVANJIMA Komunikološka istraživanja preduzimaju se i kao samostalna, i u okviru različitih drugih naučnih studija. U ovom širokom okviru nastalo je nekoliko orijentacija koje su već tradicionalne, a medju kojima su najznačajnije: (1) Eksperimentisanje sa faktorima od kojih zavisi menjanje čovekovih stavova pod dejstvom manipulacije elementnih poruka. Jedan od prvih istraživača na ovom području bio je Karl Houlend (Carl J. Hovland). Njegov rad je rezultirao u nizu studija koje danas čine ono što se naziva naučna retorika, što znači retorički principi zasnovani na naučnim nalazima. (2) Tesno je povezano sa prethodnim i široko i raznovrsno područje istraživanja i teorijskog razmišljanja koje obuhvata socijalno-psihološke aspekte komuniciranja. Najznačajniji nosioci ove orijentacije su Džordž Mid (George Mead), Kurt Levin (Kurt Lewin), Leon Festinger, (Leon Festinger), Muzafer Šerif (Muzafer Sherif), Leng (R.D.Laing). Šerif i Houlend saradjivali su u nekoliko poslednjih studija koje je Houlend dovršio. Oni su, medjutim, svoje interesovanje proširili i u još tri pravca: istraživanja malih grupa, sociološka i psihijatrijska istraživanja. (3) Narednu orijentS.ciju reprezentuju trojica poznatih istraživača, za koje su karakteristični nešto divergentni sociološki pristupi komuniciranju. To su: Hju Dankan (Hugh Duncan): simbolizam i društveni poredak; Irvin Gofman (Irving Goffman): analiza interakcija; i Herbert Blamer (Herbert Blumer): simboličke interakcije. Svi su oni u intelektualnom pogledu vezani za Mida iako па različite načine. Ostale sociološke orijentacije u istraživanju komuniciranja prisutne su kod onih koji se bave kompleksnim organizacijama i kod onih koji proučavaju širenje informacija i inovacija. U sociološkim studijama takodje su vidljive i veze sa antropološkim pristupima, zbog toga što se antropolozi bave problemima širenja kultura i jezika, a mnogi od njih smatraju da je komuniciranje cement koji povezuje i uvršćuje društvo i glavno sredstvo medjugeneracijskog transfera kulture. Jaka istraživačka veza postoji i izmedju antropologije i lingvistike, a preko psiholingvistike i sa psihologijom.

178