RTV Teorija i praksa

za stvaranje televizijskog spektakla. Pa i da ima prethodne pripreme spektakla, svaki spektakl je stvaralaštvo pred očima gledalaca, koje u sebi ima elemente improvizacije. Taj elemenat i u pozorištu, i na televiziji, je posebno važan sa stanovišta povečanja intenzivnosti delovanja na auditorij. Sposobnost improvizacije je poseban i redak talenat, i, očigledno, njegovo traženje se povečava sa razvojem televizije i njenih umetničko-poetskih sredstava. Problem „slobodnog posmatranja” 6, koji je istakao M.Rom, u životu filma ima široko opšte estetsko značenje za uzajamni odnos sredstava masovnih komunikacija i stvarnosti. Taj problem je jedna od mogučih osobenosti savremene poetike, značajna ne samo za film, več i za televiziju. Iza te ideje M.Roma ne stoje samo mogučnosti „skrivene kamere”, več i mogučnosti, koje ne koče stvaralački poriv umetnika, filmske režije, mogučnosti širokog scenarističkog sižea filma, nenametljivost opštenja komentatora sa intervjuisanim na televiziji, neisprobavanje razgovora partnera u televizijskim spektaklima itd. Danas u poetici televizije veliku ulogu igra način izražavanja, koji se naziva hromatska projekcija površinske slike voditelja emisije (programi Vreme, Klub filmskih putovanja) na osnovu pokretnog (pejzažnog) ili statičnog i povremeno menjanog pejzažnog fona. Takva projekcija potiče iz tradicija slikarstva, otkrivenog i uvedenog u umetničku kulturu u epohi Preporoda, u kojoj se stvara i aktivno koristi princip portretnog slikarstva na fonu pejzažnih crteža. Pri tome se čovek opaža u kontekstu prirode, njemu neposredno bliske sredine i celokupne njegove stvarnosti koja ga okružava. Ovaj način izražavanja postepeno

6 Vidi: Mihail Rom: Ne zaostajati za vremenom, ~Sovjetska kultura”, 13. maj 1961.

201