RTV Teorija i praksa

Slobodan Novaković

BIOSKOPSKO I TELEVIZIJSKO

(teorijske pretpostavke i praktična iskustua) i. Sa pojavom televizije počinje nova epoha u oblasti međuljudskog komuniciranja - epoha којош se završava evolucija od „literarnih” (metaforičkih) sadržaja ka „neliterarnim” sadržajima (lišenim literarnog preteksta i metaforičkog podteksta). Tri osnovne karike te evolucije su: a) epoha literature, u kojoj kao osnovno sredstvo komuniciranja postoji metaforički govorni jezik, usmeni i pisani; b) epoha filma, u kojoj se komunikacija ostvaruje pomoču filmske slike, neme i zvučne, ekspresivno-metaforičkog karaktera (od kojih svaka ima svoja sopstvena izražajna i strukturalna obeležja); c) epoha televizije, čija je specifičnost audiovizuelna elektronska slika (kojom se autentični i neponovljivi događaji trenutno prenose na daljinu, u vremenskom i prostornom kontinuitetu). Ako se epoha literature zasnivala na jezički datim sadržajima metaforičkog karaktera, onda se epoha televizije zasniva na elektronskim sadržajima nemetaforičkog karaktera: ako je predmet literature metaforički mit, predmet televizije jeste svakodnevica sama. Između ove dve izražajne epohe, istorijski gledano, nalazi se epoha filmske slike (prvo neme, zatim zvučne), čija je izražajnost zasnovana na izvesnom literarnom pretekstu (pisanom ili nepisanom), koji služi kao motivacija za nastajanje pojedinih ekspresivnih prizora (građenih od zvučnih i vizuelnih elemenata): njihovom montažom eliptičnog karaktera dobija se integralno, kompleksno i autentično filmsko delo. To delo je napravljeno na osnovu literarnog predloška u jednom sasvim novom materijalu. Na taj način, jednom novom

5

TELEVIZIJA