RTV Teorija i praksa

sprezanjem ličnosti sa delom i njegovim porukama, ti referentni faktori se naknadnim intervencijama prizivaju u polje kritičkog prosuđivanja implikacija umetničkog dela. I to je možda i ključ za razumevanje protivurečne prirode mehanizma intelektualne rekonstrukcije umetničkog doživljaja, jer rekonstrukcija doživljaja, po prirodi stvari, pretpostavlja i akt rasuđivanja u kojem je umetnički doživljaj prisutan sa svim svojim potporama. I, kako se akt rasuđivanja recipijenata o delu odvija u senci umetničkog doživljaja, koji je i predmet intelektualne rekonstrukcije, to se čitava ta složena intervencija diskurzivnog uma opterečuje vandiskurzivnim nanosima. Doživljaj udara pečat čitavom sklopu misaonog, kontemplativnog zahvatanja u unutrašnji svet imaginarno doživljenih pojava, i tako otežava logiku misaonih procedura: a proces osveščivanja recipijenata u odnosu na implikacije umetničkog dela prati unutrašnju logiku misaonog rasuđivanja, koje se sa nivoa kontemplativnog poniranja u tkivo estetskog doživljaja pomera na plan njegovog refleksivnog prosuđivanja, kritičke obrade. Sa objekta umetničkog dela akt rasuđivanja se prenosi na ravan introspekcije subjektove (primaočeve) svesti o objektu, na ravan njegovog unutrašnjeg viđenja umetničkog dela. Recipijent se tako razumski osveščuje u odnosu na doživljaj i njegove implikacije - tj. u odnosu na čitav sklop psihičkih činjenica preko kojih se umetnički doživljaj i utemeljio kao iskustvo u psihološkoj strukturi recipijenata: i tako utemeljen on motiviše praktičan odnos recipijenata prema svetu uopšte. Intelektualnom rekonstrukcijom umetničkog doživljaja se, u stvari, odvija jedna naknadna komunikacija sa delom, i to u potrazi za empirijskim zaleđem umetnički oblikovane stvarnosti. I naravno, dok se u apriornoj komunikaciji sa delom ta sprega imaginarnog sa empirijskim temeljila na značenjsko-simboličkom zaleđu čulno telesnih formi, njihovom ekspresivnom naboju, dotle se u naknadnoj komunikaciji sa delom ta veza razotkriva intelektualnom rekonstrukcijom ekspresivnim formama nanešenog iskustva u svest