RTV Teorija i praksa

Manje је poznato da su se u Španiji žongleri pojavili već u XI veku i da su brzo stekli željeni viši status, svirajući i pevajući u različitim svečanim prilikama i na dvorovima. Njihov najpopulamiji muzički instmment bila je vihuela, praoblik gitare, čijem su prodoru i nadmoćnosti u formiranju muzičkog ukusa Španaca na taj način žongleri izuzetno mnogo doprineli. Pri tom Španija upoznaje trubadursku i minezengersku liriku, što vremenom prouzrokuje i postepeno razdvajanje produkata muzičke umetnosti i narodne muzičke zabave, pojavom liturgijske drame „Tri kralja“ i pesnika i muzičara Juana de Encina, autora ~Ekloga“ u kojima se javljaju novi populami muzičko-poetski oblici: villancico, canconies, ensalados, vilanescas, madrigales i drugi. Među starim zapadnoevropskim instrumentalnim melodijama namenjenim igri, uočljiv je keltski doprinos posredstvom kroutsa (engl. crouvvd, crouts; irski: crot, cmit), žičanog instrumenta sličnog starogrčkoj kitari, koji se u Velsu upotrebljavao sve do početka XIX veka. Imao je šest žica, a kao i više starogrčkih instrumenata bio je poreklom iz Azije. Na crtežima iz XI veka nije imao vrat, što znači da je po svojoj prvobitnoj građi pripadao harfama, a kasnije, s pojavom svoga instrumentalnog vrata postao rani član porodice violina, pošto je nekako u isto vreme od trzalačkog postao gudački instrument. Od XI do XIV veka latinski je nazivan choms, pa su se nazivi rotta ili rotte odnosili na oblike tog instrumenta bez vrata, a inače termin chrotta već u VI veku n. e. pominje Venentius Fortunatus. U Francuskoj XVI veka poznat je i Loure - novi normandijski narodni instrument sličan gajdama, a samo stotinak godina kasnije javlja se istoimena francuska igra „umerenog tempa, donekle slična sarabandi, čije ime upravo ukazuje i na najverovatniji muzički instrument uz čije sviranje je igrana. Inače, po načinima igranja često nose nazive i igračke melodije kao što su round (engl. kolo, točak), što je i čest naziv za beskonačni kružni kanon, za koji se često upotrebljavaju i nazivi rota ili rotula, dakle, okretanje u krug. I francuski muzički termini rondeau (pesma u krugu) i rondellus (jednoglasni rondo) podsećaju na igre s pevanjem, pa tako, samo na drugi način, evociraju veze vokalne muzike i igre. Od kakvog i kolikog značaja za razvoj muzike to može biti, rečit je primer ukrajinskih ~kolomejki“ (коломеика - ukrajinska narodna igra s pevanjem), svojstvenih osobito Rusinima u Podkarpatju. Ta vrsta pevanja ima brojne melodijske varijante u dvodelnim i trodelnim taktovima, ali uvek bez melizmatike, jer je silabičnost jedna od najznačajnijih osobenosti pevanja uz igru. Muzička tempa su prema

144