Srpski književni glasnik

( LI

и

Књижевни ПрРЕГЛЕЛ. 55

пишчеви. По принципу очигледности истина мисле и наивни људи, али они су тога принципа исто тако мало свесни, као што су у опште свесни свога процеса мишљења. Несумњиво је дакле, да, кад би ми могли наивноме човеку објаснити у чему се састоји принцип очигледности, да би он на њега пристао и нашао да је тачан и нашао да је он управо по томе принципу од увек мислио, али он је у ствари за њега знао исто тако мало као што деца знају за став противречности и идентитета, ма да п она по њему мисле. Декарт дакле севој принцип није могао узети од наивних људи просто зато, што тога принцина, као евееног продукта, код ових и нема.

Г. Миловановић тврди даље тако исто да н. пр. у Берклијевом систему идеализма (п у философији у опште) нема ничега. чега нема у обичном пскуству наивних људи. Ово тврђење показује да писац или не зна у чему се састоји Берклијева доктрина, или не зна шта значи обично искуство. Али како Г. Миловановић зна у чему се састоји обично искуство, јер тврди да су за ненамерно схватање материјални објекти несвесна осећајна. спнтеза (етр. 5), да су ту дакле субјект и објект једно п исто, то је само оно прво случај. Овој одредби ненамерног искуства додаје Г. Миловановић одмах за тим, да ни наука ни философија ништа. ново не тврде, већ само да се служе терминима објекта и субјекта, који у ствари не значе ништа. Ово тврђење да није незнање, било би свесно фалзификовање факата. За природну науку изрази „субјекат“ и „објекат“ нису никако прости термини који не значе ништа, већ су то термини који означавају основне и битне поставке на којима почива цела природна наука. За природњака епољни материјални евет и унутрашњи пеихички свет два су саевим различна. света; од када је Природна Наука са Галиаејем и Декартом напустила становиште обичног наивног искуства, од тада се и датира њен егзактни развој. Берклијева. доктрина. тврди на супрот материјализму за кога је спољни материјални свет примарни фактор реалитета, да. је дух једини дати реалитет, то се гледиште тако јако

)