Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

ПРАВЫЕ ТЕОРИЈЕ О БРАКУ

217

совјетског, а не доктрина теоретичара. Са овим резервами покушаћемо на изложимо основне идеје о браку у овим земљама. Насупрот либералистичкој концепциям (о 1 браку уговору) и нормативистичким доктринами са почетна XX века (свођење брака на правку установу односно на правый акт) оовјетски законодавац и правиа теорија уносе нове елементе у одређивање појма и садржине брака у социјалистичким земљама. Брак није уговор иако представља слободну и доброволну везу равноправных брачних другова. Он ни je уговор јер представља везу која се ствара уз. испуњење одређеких захтева које sibkoh утврђује. Према совјетском законодавству, за постојање пуноважног брака није доволан чак ни сам акт венчања пред матичарем, већ je потребна и званична регистрација брака код органа (административни орган за ретистрацију брака). Регистрација je конститутивни елемент брака и она „представлю израз државног признала брака” {3l). У томе се огледа појачана државна контрола већ при самом за кључењу брака. Међутим, државна и друштвена контрола тиме се никако не исцрпљују. Оне добиjajy join пунију садржину када je реч о односу који се ствара у браку. Брак као брачни однос односно као бранно стање не идентификује се са правном установом. Он je по совјетском законодавцу више- од тога: он je социјална установа (према терминологией која je прихва&ена у истючноевропским земљама). „Ово стога што се у браку не изражава само индивидуални одное између мужа и жене, већ и друштвени однос, однос друштва према одређеној вези, друштвено признање односа као таквог, које друштво и држава сматрају брачним.” Социј алистичко друштво je заинтересовано за снажне и здраве породице. Сгварање и одржавање такве породице сматра се као друштвени задатак, друштвена брига, друштвени интерес (32). То би била најсажетије изложена совјетска доктрина о браку. У основи то je доктрина и других социјалистичких земала. Може се уочити да сам израз „социјална установа” није доволно одређен. Он може да изражава две идеје: a) идеју да je брак „друштвена установа”, и б) идеју да je брак таква установа помоћу које и кроз коду се остварује одређена социјалнополитичка активност државе (социјалнополитичка установа): заштита оних лица у бр'аку којима je она потребна, као што су жене уопште, затим мајке са више дрце, запослене мајке, малолетна и.материј-ално недоволно сбезбеђена деца, итд. Свођење брака само на „друштвену установу” изгледало би на први поглед сувишно, jep je брак одувек био друштвена установа и то по правилу нико не спори; напротив, свођење брака на „социјалнополитичку установу” значило би вулгаризацију брака, jep брак заиста није установа за збришавање ооци)ално необезбеђених лица. Па ипак, у предњем термину има призвука и једног и другог схватања, Изразом „социјална установа”, ка ошто смо већ показали, желело се супротставити индивидуалистичкој концепцији по којој je брак приватна ствар самих брачних другова {уговор грађанског права). У савременој правној литератури ова подела стекла je већ право 1 грађанства:

(31) Г. М. Свердлов; Советское семейное право, Москва, 1958, с. 94 —99. (32) г. М. Свердлов: op. cit., с. 95.