Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

226

АНАЛИ ПРАВНОГ ФАКУЛТЕТА

Хтео бих пре свега да поздравим Преднацрт Устава ФСРЈ због тога што он, поред осталог, садржи низ правних норми којима признаје значајан број нових основних социјалних права човека и грађанина и због тога што садржи низ правних принципа, на основу којих ce, после доношења закона и других нормативних аката, може да призна такође низ нових социјалних права човека и грађанина. Треба напоменути да Устав из 1953 није садржавао 'ниједну правну норму којом je бшш санкдионисано које социјално право y субјективном смислу речи, осим права на рад (чл. 5). Додуше, Устав од 1953 односио Уставни закон садржавао je низ правних приндипа на основу којих je после законима и друтим нормативним актима признат низ социјалних права човека и грађанина. Ja бих одмах да изнесељ! неколико напомена y вези са нацртом Устава које ce односе управо на материју основних социјалних права човека и грађанина. По моме мишљењу, a то би била прва напомена, требало би y крут питања која ce регулишу основним законодавством унети и питање: основна социјална права човека и грађанина. To 6и значило да y овој области федерација доноси основно законодавство, што y смислу Преднацрта Устава (чл. 107, ст. 5) значи да би y оваквим случајевима републике својим законима уређивале питања социјалних права човека и грађанина само ако нема савезног потпуног закона и то y складу са савезним основним законом. Питање социјалних права човека и грађанина je no своме значају заиста такво питање које не би требало препустити y целини републикама јер су то управо она права која y односу на досадашње уставе (1946 и 1953) карактеришу овај Преднацрт Устава Федеративне Социјалистичке Републике Југославије. Додуше, Преднацрт Устава помиње социјално осигурање, односно социјална права из социјалног осигурања. Треба међутим напоменути да по најиовијем Закону о организацији и финансирању социјалног осигурања y крут социјалшгх права из социјалног осигурања не спадају социјална права за случај незапослености и социјална права за случај посебних породичних околности (код нас дарас- дечји додаци), што значи да та права «е спадају y круг права која ce регулишу савезним законодавством, ни искљученим ни потпуним, ни ооновним савезним законодавством. По садашњим прописима, социјално осигурање обухвата само социјална права из здравственог, породичног и инвалидског осигурања. Преднацрт Устава предвиђа читав низ друтих нових социјалних права човека и грађанина. Преднацрт Устава санкционшпе сам као социјална права: право на рад (чл. 38, ст. 1), право на минимални лични доходак (чл. 38, ст. 6), право на материјално обезбеђење за време привремене незапослености (чл. 38, ет. 7), право на заштиту здравља (чл. 59, ст. 1), права ратних инвалида (чл. 60, ст. 2). Ако схватимо право на стицање спреме из чл. 44 Преднацрта Устава као посебно право на оспособљавање за рад, онда ce и ово право појављује као ново социјално право које санкционише Преднацрт Устава.