Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

ДИСКУСИЈА

227

С друге стране, Преднацрт Устава поставља низ нових правних приндипа из области социјалне политике и социјалних прав грађана. Тако, y чл. 38, став 8 формулисан je правни принцип (који дакле, ипак није празна декларација, иако није правна норма) да „друштвена заједница ствара услове за оспособљавање грађана који нису потпуно способни за рад и за њихово одговарајуће запошљавање“. Или y чл. 60, ст. 2: „Друштвена заједница обезбеђује ратним инвалидима оспособљавање за рад, инвалидска права и друте облике заштите“. Или опет y чл. 60, ст. 3: „Грађанима који су неспособни за рад, a немају средства потребна за издржавање, друштвена заједница обезбеђује социјалну помоћ“. Наша друштвена заједница није и не може бити незачнтересована за остварења ових виталних основних социјалних права човека и грађанина да их не би требало ставити y ред питања која спадају y надлежност Федерације. Сматрам да ова питања треба да уђу y ред оних питања која спадају y надлежност Федерације, y област законодавства било једним делом потпуног законодавства (на пример, права ратних ,инвалида, право на дечји додатак, право на минимални лични доходак,' право на материјално обезбеђење за време привремене незапослености) a друтам делом основног законодавства (на пример, право на рад, право на заштиту здравља, право на оспособљавање за рад). Није искључено да y врло блиском року и неки од наведених правних принцигга из области социјалне политике и социјалних права не буду посебним законом формулисани као правне норме које санкционишу нова ссцијална права за случајеве на које ce ти принципи односе. Има по нашем мишљењу питања из области социјалне политике која би y сваком случају требало да уђу y питања која ce регулишу искл>учиво савезним потпуним законодавством, на пример, права бивших бораца и војних инвалида (ратних и мирнодопских). У сваком случају међутим, по нашем мишљењу требало би да y ред питања која спадају y надлежност Федерације, и то y надлежности Федерације y области основног законодавства, уђу основна социјална права човека и грађанина. Треба напоменути да би, ако би ствари остале онако како су сада формулисане y Преднацрту Устава ФСРЈ од ceux основних права и слобода човека и грађанина једино основна социјална права човека и грађанина остала изван круга питања из законодавне надлежности федерације, a то значи управо она права која «а специфичан начин карактеришу нове социјалистичке односе које све више изграђујемо y нашој земл>и. A за такав поступак нема никаквог оправдања ни објашњења, сем можда извесно неразумевање значаја, природе и функције социјалних права y социјалистички организованом друштву. Треба, међутим, знати да су социјална права тековина радног народа коју он тек y социјалистички организованом друштву може стварно да усаврши и доведе y склад са својим стварним значајем и улогом y друштвено-економском животу и друштвеном прогресу. Сводити социјална права која формулише Преднацрт Устава ФСРЈ на такозвану „социјалу“ значи вући точак нашег друштвеног прогреса уназад, без обзира да ли свесно или не.