Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

307

ВРСТЕ И НАЧИН ОДМЕРАВАЊА НАКНАДЕ ШТЕТЕ

ни крајњом непажном а одговорно лице je слабог имовног стања, те би га исплата потпуне накнаде довела у оскудицу. Произилази да снижење није ограничено само на део изгуб.ъене добити, већ да може захватити и део стварне штете, односно да je могуће и у случају кад сва проузрокована штета има облик стварне гатете (чл. 153, ст. 3. каже да суд може осудити одговорно лиде да исплати „ману накнаду него што износи штета", а по чл. 124. под пггетом се подразумева како стварна штета тако и изгублена. добит). Овакав смисао плана 152. ст. 1. и плана 153, ст. 3. нарушавају правила поставлена у чл. 150, ст. 1. и чл. 153, ст. 1. По чл. 150, ст. 1. „оштећеник има право по правилу како на накнаду претрпљеног губитка (просте штете) тако и на накнаду измаклог добитка", а по чл. 153, ст. 1. „ако je штета проузрокована омашком ко ja се лако може свакоме десити, суд може умерши накнаду измаклог добитка". Снижење je, дакле, ограничено на изгубљену добит односно њен део, из пега даље произилази да нема никаквог снижења ако се у конкретном случају сва штета појавлује у виду умањења постојеће имовине (стварне штете). Б реме оцењивања штете на ствари 23. За деликтну одговорност Скице о овоме нема никакво правило. У чл. 150, ст. 2. стоји да се величина претршъеног губитка одређује „према прометној вредности ствари", али се не каже ништа с обзиром на IСОЈИ временски тренутак се цени та прохметна вредност. За уговорну одговорност Скица предлаже решене у чл. 213: „Висина накнаде одређује се прехма величини штете процењеној у време доношена судске одлуке". У упоредном праву истакнута су четири различита предлога, односно четири различита датума који би били меродавни за утврђивање величине штете: 1) дан проузрокована штете (тако да сва поскупљења до којих после овога дође падају на терет оштећеног); 2)дан када je оштећеник дошао у могућност да о свом трошку отклони штету (купи нову ствар наместо уништене, иоправи оштећену ствар); 3) дан када je суду поднета тужба за накнаду: 4) време одлучивања о тужбеном захтеву (што значи да сва поскупљења у интервалу од дана настанка штете до доношена пресуде сноси штетник). У нашој пракси, колико сам могао да закључим прегледајући доступне пресуде у архивама неких врховних судова, већина пресуда усваја ово последне решене (хмада je у једном мањем броју пресуда усвојено као меродавно време настанка штете или време подношена тужбе суду). Оно данас ужива подршку највећег броја писаца, као решене које једино обезбеђује интегралност накнаде. Теоријско оправдане тог становишта, као и озбилност критике која се може упутити свим другим познатим решенима, такви су да би га требало усвојити у будућем закону, и то како за уговорну тако и за деликтну одговорност. Посебно се не може прихватити аргумент који je против овог стаыовишта истакнут, да поскупъене до кога дође после настанка штете, представља индиректну штету, јер да je последица опадана куповне моћи новца и променених прилика на тржишту, а то су околности без потребно