Danas
Svedočanstvo istine
Kako RTV Crne Gore izvještava o Kosova
Speojalno m Danas Herceg Novi - Državna crnogorska televizija izvještava o događanjima na Kosovu, upravo u skladu sa zvaničnom politikom višestranačke vlade. Doduše, još u starom sastavu, jer će nova vlada - nakon majskih parlamentarnih izbora - biti konstituisana tek za koji dan. Ta politika je jasno proklamovala: građani Crne Gore moraju znah šta se odista događa na Kosovu, da bi imali što jasniju sliku pogibeljnosti Miloševićevih poteza, koje ovdje niko ne želi da slijedi: ni vlast, ni narod. U skladu, naravno, i sa nedavno donijetom Rezolucijom Skupštine Cme Gore o zaštih njenih građana od slanja u besmisleni rat na Kosovu. Ali i sa javno izloženim stavom: osude, kako terorizma OVK, tako u još većoj mjeri primjene sile i nasiIja nad civilnim stanovništvom, što se veoma jasno razgraničava od uloge VJ da obezbjeđuje državne granice. Cma Grora bez TV-ekipe Otuda sve momentalno prisutne teme sa Kosova i oko Kosova nalaze mjesta u informativnim programima crnogorskih elektronskih državnih medija. One su naravno, tretirane kao udarne, pa se i prezentiraju bilo kao prve, ili odmah iz onlh o aktivnostima predsjednika Republike ili vlade. Pri tome je uočljivo da rat koji se sve više rasplamsava dobija prioritet, kako brojem i sadržajem informacija sa mjesta događanja, tako i veoma uvjerljivim slikama o aktivnoshma obe strane; milicije i vojske, na jednoj, i naoružanih pripadnika OVK, na drugoj. Naravno, da im za to ne služe ni tekstovi ni slike RTV Srbije, nego izvještaji nezavisnih domaćih agencija [Beta, Montenafax, FoNet], a zatim i inostranih agencija i RTV stanica, SNN i Euro njuza, u prvom redu. Informacije Tanjuga koriste se samo kao izvor za lansiranje onoga što o sukobima i žrtvama kaže zvanični Medija centar UNS iz Prištine, dok se odmah iza toga daju opšimi izvještaji nezavisnih agencija sa informacijama o ishm događajima iz Centra za informisanje „bliskog Demokratskom savezu Kosova“. Primjetno je, međuhm, da RTV Crne Gore nema svojih ekipa na Kosovu, to se jedino može tumačih stavom; da to nije rat u kome učestvuje Crna Gora, pa ga ne žele ni bojiti sopstvenim viđenjem, nego se radije orijentišu na viđenja drugih, prisutnih tamo. Karakterishčno je u tome pogledu da su crnogorski gledaoci imali prilike da u dva-tri najdrastičnija slučaja istovremeno vide kako događaj prikazuje RTV Srbije, a kako inostrane televizijske ekipe. Dogodilo se to na samom početku sukoba u Drenici, kada su dižavni srpski mediji negirali upohebu teške artiljerije i tenkova u rušenju i spaljivanju sela u tome kraju. I dok je RTVS prikazivala milicijske kontrolne punktove, Euronjuz je snimao poređane tenko-
ve pripremne za baražnu vatru, a zatim i eksplozije granata u udaljenim selima, da bi kamera zatim prošla i pored zgarišta uništenih sela i naselja. Takođe je, prilikom insceniranja ~Potemldnovih sela“ u Dečanima, tokom obilaska stranih diplomata i novinara, data paralelna storija RTS i SNN. Tako smo mogli istovremeno da vidimo kako se u istoj ulici najprije bezbrižno sedi pred kafanom i maše sa terase neozlijeđene zgrade. a odmah zatim, na povratku kolona automobila: prolazi kroz razoreno mjesto, bez ijednog prisutnog žitelja. Kao što se u izvještavanju o ratnim operacijama koriste svi izvori, tako se to čini i u prikazivanju egzodusa stanovništva sa Kosova. Bilo da je riječ o njihovom bjezanju u Srbiju, ili u Albaniju, odnosno Crnu Goru. Pri tome, RTV Crne Gore ne skriva ni pokušaje zvaničnih organa Srbije da negiraju ili minimiziraju ovu najnoviju golgotu još jednog nedužnog naroda. Pedantna statistika Na to, međutim, odgovara na načn na koji se samo i može übjedljivo odgovoriti; svjedočenjima inostranih TV reportera iz Lzbjegličkih centara u Albaniji, a svojih iz stecišta kolona izbjeglog stanovništva u sjevernim predjelima Crne Gore: Plavu, Rožaju, Gusinju, kao i na jugu u Ulcinju. Ono što ovoj novoj Ijudskoj drami daje poseban pečat je statistika koja neumoljivo otkriva kako pred ratnim vihorom svoje domove - ne samo već postradale, nego i netaknute - napuštaju Ijucu svih nacionalnosti. Uvjerljivo demonstriranoj osudi rata priključuju se i upadljivo lansirane vijesti na crnogorskim elektronskim državnim medijima o sve učestalijem napuštanju milicijskih i vojnih jedinica na Kosovu i odbijanju primanja poziva za regrutaciju u crnogorskim opštinama. Ne samo što je svaki poznati slučaj
pedantno bilježen, nego je objavljena i zvanična potvrda za postojanje i širenje takvog procesa. Nju je pred TV kamerama izložio potpredsjednik Skupštine Rifat Rastoder, u ulozi čovjeka koji praktično sprovodi skupštinsku rezoluciju o zaštiti građana Crne Gore od slanja u rat na Kosovu. A ona je glasila: vojne i policijske jedinice stacionirane na Kosovu napustilo je 105 mladića iz Crne Gore, dok ih je 140 odbilo da primi pozive za junsku regrutaciju, tražeći da im se garantuje da neće napuštati kasame u svojoj Repubfici. Slušaoci radija i gledaoci TV Crne Gore imaju pnliku da dobiju i sveobuhvatnu informaciju i o diplomatskoj' aktivnosti koja se preduzima da se na Kosovu zaustavi rat i pristupi pregovorima, za koje se ovdje zvanično kaže da „kasne deset godina“. Uz agencijska izvještavanja (pri čemu se Tanjug koristi samo za izražavanje zvaničnih jugoslovenskih stavova), RTV CG objavljuje i opširne informacije i komentare specijalnih izvještača iz Vašingtona (Slobodana Pavlovića) i Moskve (Genadija Sisojeva). Svaki susret s novinarima inostranih pregovarača (Holbruka, Afanasijevskog, Gelbarta), kao i funkcionera OEBS, NATO i UN, prenose se u izvornom obliku i slikom i riječju, uz direktno prevođenje. Ta dosljednost ponekad dovodi i do komičnih situacija: tako dok slušate kako spiker čita da se Holbruk slučajno sreo na nekoj drumskoj raskrsnici sa dvojicom boraca OVK, dotle vas kamera uvodi u kuću nekog Albanca, u kojoj Holbruk ćaska sa Ijudima naoružanih kalašnjikovima i u uniformama OVK, sedeći na prostrtoj asuri na podu. I po običaju iz ovoga kraja, bez cipela i sa podvijenim nogama. Ali, i to su pikanterije čuvene holbruške ~šatl-diplomatije“, konstatovaće, ničim više iznenađeni gledalac RTV Crne Gore.
Miodmg Mamvić
FOTO: ROJTEES
Nezakonit izbor dr Miloša Labana
Pismo ministrn prosvete sa Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu
Beograd - Profesori Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu, isprovocirani ponašanjem novog dekana dr Vladimira Teodosića, juče su napisali pismo ministru prosvete Jovi Todoroviću, u kojem traže da se poništi izbor dr Miloša Labana, predsednika Upravnog odbora fakulteta na mesto vanrednog profesora. - Prema našem saznanju dekan je na sednici Upravnog odbora 3. jula ove godine saopštio da je izbor doktora Miloša Labana izvršio na osnovu pozitivnog izveštaja komisije koju je naučno-nastavno veće imenovalo još 1990. godine kaže se u molbi kojom se od ministra traži da ovaj izbor poništi ~u skladu sa svojim ovlašćenjima", jer se ovo telo i tada dva puta negativno izjasnilo o istom kandidatu. - Prvi put odlučujući o navedenom izboru za vanrednog profesora a drugi put, po novom konkursu za docenta. Smatramo da su konkursi završeni još pre devet godina i da se po njima, sada, nije moglo ponovo odlučivati. Cak da je dr Laban onda i bio izabran, s obzirom da je proteklo više od pet godina, koliko traje jedan izborni period, novi postupak bi mogao da otpočne raspisivanjem konkursa, a na predlog odgovarajuće katedre. Nadamo se da bi po istoj proceduri dekan mogao da revidira sve izbore naučno na-
stvanog veća u ranijim sazivima - konstatuju profesori u pismu ministru. Osim ovog spornog imenovanja dekan je već počeo obračun sa nepodobnim profesorima. Među prvima se na listi za udaljavanje našao redovni profesor dr Slavoljub Marijanović, kojem je obustavljeno štampanje knjige sa obrazloženjem da je u predgovoru pokušao da objavi „politički pamflet", a preti mu se i suspenzijom. „Politički pamflet" je sadržan inače u predgovoru: prof. Marjanović kaže da ne može da se zahvali kolegama koje su mu pomogfi u radu, iz obzira prema njihovoj sudbini, jer „zbog saradnje sa njim“ mogh biti kažnjenene. Pored profesora Marijanovića, u nemilosti novih vlasti na ETF, našla se i profesor dr Srbijanka Turajlić, koja je odmah smenjena sa mesta šefa računskog centra na fakultetu. Spor na ETF-u i jedna i druga strana objašnjavaju pohtičkim motivima. Profesori koji su se prvi našli na udaru novih vlasti na fakultetu i dalje se pozivaju na naučne kriterijume, a novi dekan dr Vladimir Teodosić i dr Miloš Laban se prisećaju nekih ranijih godina i osporene stručne kavahtete tumače kao „ružan politički obračun".
L. Jovetić
l2
Sreda, 8. jul 1998,
REPUBLIKA Glasilo građanskog samooslobađanja Glmu i odfu»omi _rtdruk .. . . , » Popov Protiv stihije straha, mrznje i nasitja Bocfrnd. Godm* X (1998) Broj 192—193 1-31. jul 1998. Cena 5 dinara Čerupanje Drama na Kosovu izaziva sva Ijudska čula. Rastu zebnje od širenja ratnog požara koji je jedva pntuljen na dosadašnjim ralištima. Nedostaju pouzdane informacije o konkretnim dogadajima. Propaganda buja, uvečaua zbrku i raspaljuje sukobe. Olako se izriču opšti sudovi. Svi verbalno osuduju nasilje. Neki rezimski teror. drugi antirežimski terorizam. Simetrija dva terora stvara samo privid načelnosti, ako izostaje konkretna analiza. Stvamo stanje zaklanjaju pomahnitali simboli. Kao da po nebu šestare grabljivi orlovi - beli i cmi, jednoglavi i duoglavi, domačih i svetskih silnika - i -leti perje-. Još veči je metež na zemlji, proglaŠenom -svetomod -svelih ratnika - koji čine sve da je razore, uhišle, pokazali su bezbroj pula, ne hoju za Ijude, ni za svoje sunarodnikc, a ni za zemlju. Ipak, ideologije ni režimi nisu nepromenljivi; promeniće ih oni čija čula nisu oguglala, koji če znati i umeti da nadu izlaz, pitanje je samo kada i kako, i po koju cenu. N. P Iz sadržaj SL'. Konstantin Obradović, Moćnid u nebranom grožđu • Nebojža Popov, Igre za sve • Mirko Đorđević, Kosovo - preteći metei • DraSko Bjelica, Problem i rešenje Kosova • Olga Zirojević, Istorjja Albanije • Siniša Stankov, Diepovi puni muke i moja • Dragan Cvetković, Na tapetu još i - pasoš • Gordana Perunović Fijat, Maturake alike • 01iv\ja Rusovac, (Ne)upokojivi mediji • Ljubiša Vujošević. Kalendar • Lešek Kolakovski, NaSa vćsela apokalipsa • Milan Podunavac, Pojam gradanina • Jovan Despotović, Kultura vlasti • Đorđe Pavićević, Obrisi urbane javnosti • Miodrag Stanisavljević, Domed srpske pameti I Knjiga u novinama: Mira Oklobdiija, Što da se radi? • Pavle Rak, Disidenti - kultura i pobtika