Filatelista

10

POŠTANSKA ISTORIJA CRNE GORE

Prilog je posvećen izlošku Aleksandra Boričića »Poštanska istorija Crne Gore (1874-1915)«, nagrađenom velikom zlatnom medaljom i velikom nagradom Srbijafila XII (2001) i velikom zlatnom medaljom JUFIZ XI (2002)

Dr Jovan Veličković

Mrs Crne Gore predstavljale su tokom XX veka jedno od najinteresantnijih oblasti naše klasike. Njihovo sakupljanje i proučavanje rašireno je u vreme Kraljevine Jugoslavije kada su naročito bile zapažene zbirke i radovi Vladimira Fleka i dr Miroslava Radivovića. Standardno delo kojim se još uvek služe sakupljači u zemlji i inostranstvu je CRNA GORA, Priručnik maraka jugoslovenskih zemalja” iz pera Vladimira Fleka, izdato u Zagrebu 1954. godine. lako vrlo interesantno područje za sakupljanje, broj sakupljača od sredine prošloga veka naovamo je srazmerno mali, pre svega zbog retkosti mnogih maraka. U tom vremenu postojale su velike zbirke dr Grujića i dr Kaćanskog, ali ih više nema. Pre nekoliko godina izuzetnu zbirku Crne Gore prikazao je Dušan Janjetović i ona je bila nagrađena velikom zlatnom medaljom JUFIZ XI. U toku poslednjih decenija težište sakupljanja Crne Gore je premešteno u inostranstvo, gde su visoke nagrade na međunarodnim izložbama za to područje osvajali ].Pouli, E. De Bustamante, R.Stevens, H.Sutherlandai, K.Robinson. Prilikom pominjanja ovih imena ne mogu se zaobići ni J.Vignos (USA), J.Volny (Engleska), H.Dietz i C..Hoerter (obojica iz Nemačke) kod kojih su se nalazile ili se još uvek nalaze mnoge najveće retkosti toga područja.

Prema mom saznanju, u našoj zemlji postoji pet ozbiljnih zbirki poštanske istorije i tradicije Crne Gore. Jedna od njih se već četrdesetak godina čuva u PTT muzeju i do sada nije prikazivana javnosti. Među ovim zbirkama, jedna od najznačajnijih je zbirka Aleksandra Boričića koja se jedina, ako se izuzme donedavna zbirka K.Robinsona, bavi poštanskom istorijom Crne Gore. Kao takva, ova zbirka je jedinstvena u našoj zemlji, pa zbog toga u ovom broju časopisa dajemo njen opširniji prikaz.

U razradi poštanske istorije jedne zemlje, jednog užeg regiona, ili samo jednog grada, trebalo bi, generalno, obuhvatiti čitav niz elemenata kao što su: predfilatelistički period i period korišćenja maraka, razvoj poštanskih puteva i veze sa bližim i daljim inostranstvom, tarife u pismonosnom, paketskom, novčanom i telegrafskom prometu, hronologija otvaranja pojedinih pošta i uvođenje poštanskih žigova, upotreba porto i drugih vrsta maraka. Za poštansku istoriju Crne Gore značajne su još: preteče (turske i austrijske pošte na njenoj teritoriji), poštanske tarife pre stupanja u Svetski poštanski savez 1875. godine, povlašćene tarife za Austrougarsku, transport pošte iz Crne Gore direktnim predavanjem brodovima austrijskog odnosno mađarskog Lloyda, upotreba maraka za povratni recepis, itd.