Glasnik Skopskog naučnog društva

71 Ексархијске аштације у Скобљу 1869 и даље 239

дика, и Власи-то всички отидоха во бугарска црква за да гледат да не би имал рогова, и наша црква остаде празна, само сос двадесетина човека. А ми попове-те које, бехме скудни и за хлеба, па бехме наредили во сваки праздник да миросујемо (сирјеч да помазујемо), па и сос диска да провођамо за ефимерија за да се собере неку пару више, за да поделимо поизмеђу себе,-и то ништо не беше, а празник на празник ће поделимо по два или три гроша. Али када и Власи нема у црква наша, па сос десетину човека што да чинимо во големо страдање за хлеб, оставих за други, како кућа свашто треба. А ја сос шес души во кућа за хранење. Три дана ми стари-те без хлеба; само по малу на деца смо давале, зато које Бугари забранише ни да продајев ни да купује. Али једна вечер никако немамо хлеб ни за деца. М што да радимр Те од једнога Еврејина узедох 10 гроша пари, које му бех дужен пре седумдесет гроша. Па купих десет паре једно хлебче за деца-та четворица. И они наредиха софра, и туриха, оно хлебче, па „Хајде, тате, седи да вечерамо. И ја кажем да сум вечерал на гробишта, имаше неки за душа те су делили; се наједох више не могу. А попадија-та легна во једно ћуше, каже: Ја сум болна, не ми се једе. А она плаће тајно. ИМ ја седнах при софра, узех хлеб да им поделим на четири деца да једу. Но, брате, истина деца, али се сетише. Једно хлебче на четири деца — ништо. Само се погледаше помеђу себе у очи, и одма се дигоше на ноге, гласно се заплачише. Које и ми стари-те от мука не можемо да се дотрпимо, па се и ми оба гласно со деца се заплакасмо неутјешно. И тако гладни легнахмо да спавамо. Но другио-т дан што се раздани, пред да појдам за во црква за на правило, ето Бог послао код мене једнота болника сељанин да го читам. Које беху Бугари запретиле: никој да не иде код мене за читање. И болник речен Бугарин. М го читах, ти ми даде два гроша паре. М тако онај дан пројдох.

Но само се мислим шта ће радим без хлеба, и сву ноћи не могу да спавам. Па ово измислих како да доведемо они Власи које одоше во бугарску цркву. Па и железничка станција се правеше, те имаше радници Грци па и Власи-те по језик грчки су учили и волили да слушат гречески црковно пјеније, да наредимо и грчки у нашу цркву, па би добили људи више, за да добивамо по неку пару више у дискос. М тако се разговорих сос протом поп Јована: је ли се може ово питање да се уреди. Па прота казао на Хаџи-Коста Панчевић, које и он волеше грчки да слуша читање, па су обадва ишли код владика Пајсија, и му казале што сам ја измислио. Тада одма Пајсија решио да добро ће да биде, зашто Власи-те, в истина, није њима по језика, но вси су учили грчки, би волели да се чита грчки. Па и они работници на станица, и они ће да дојдев у нашу цркву. Но немамо књиги грчки. Те Пајсија обештао његови књиги да дадне митрополитски док га набавив други. М со прво кад поче се да се чита по нешто, те до Всјакоје диханије да хвалиш Господа беше мирно. М одма се чу једин висок глас от народа које ово вако узвика: Ако смо христјани а не Грци, нећемо грчки да се чати, (и то беше по именем Коте Велковић Соларовче) ми славенски сакамо да се чита. ИМ после, пошто литургија се сврши, Коте Соларовић ми послао писмено вако: До сада си ти био мој свештеник, зато што си био православен, а сада нема више, у моја кућа да не долазиш, и више не идем во она црква но во бугарска црква; зато Бугари-те нас су назвале гркомани, па сада ће кажат да смо Грци. И тако он одоше во бугарска црква три месеца. Али поп бугарски не примал. Но пошто му се заболела његову ћер, те тада опет ме позвао мене да читам болесна. И тако он поче да доходи во нашу пркву. М тако иде таја наредба, и после Хаџи Коста отвори школо грчко ради његови деца. Па и ми почехмо да праћамо у грчко школо зато што бугарски не примамо.

тако иде до љето хиљада осам стотин осумдесет и девето (1889). Тада умре покојни прота поп Јован Ћосевић. М почеле су тајности да радат Грци, по имено Димитруљ Стамуљ, и брат Михаил Стамуљ, и Кочо Кондродимо, слуга на Алатини Базаргјани, и доктор Паламидис, и неки инџинер Василијадис, и два браћа Превлевићи. Ови су били Грци и странци, само Стамуловци и Прев-