Gledišta

METODOLOGIJA SOCIJALNE PSIHOLOGIJE

Zbog ovakvog istorijskog razvoja socijalne psihologije u Sovjetskom Savezu, prirodno je što je Parigin kao prvi problem u ovom poglavlju postavio nužnost preispitivanja davno načetog pitanja; ima li socijalna psihologija samostalan predmet istraživanja, bez čega ona svakako, ne bi mogla da postoji kao samostalna nauka. Diskusije oko toga nisu okončane. Pre svega postoje različita shvatanja o tome koje strane „društvene svesti”, kako kaže Parigin, treba da budu predmet izučavanja u socijalnoj psihologiji, odnosno šta je njen glavni zadatak izučavanje psihologije ličnosti ili kolektiva. Prema jednima, ličnost se javlja kao glavni, čak i jedini problem socijalne psihologije, dok, prema dmgima, predmet socijalne psihologije nije toliko ličnost koliko psihološke karakteristike razllčitih socijalnih gmpa, slojeva i klasa dmštva, Između ova dva stanovišta postoje različiti prelazi i nijanse. Svojdm određenjem predmeta Parigin pokušava da izmiri obe krajnosti. Prema njemu: „Shvatanje predmeta socijalne psihologije kao narrke o zakonima psihičke aktivmosti različitih dmštvendh gmpa, kolektiva, a isto tako i mase ne vodi, razume se, ka odricanju istraživanja o tome kakvo mesto, i ulogu ima individua u ovoj ili onoj socijalnoj gmpi, a isto tako istraživanja uticaja kolektiva i celokupne socijalne sredine na psihologiju ličnosti.” Predmet socijalne psihologlje, po mišljenju Parigina, „obuhvata karakteristike gmpne, kolektivne d masovne psihologijc ko je se ispoljavaju u ukupnoj aktivnosti Ijudi, u njihovom međusobnom ponašanju, doživljavanjima i načinima međusobnog psihološkog komuniciranja, kao i karakteristikc ponašanja i psihičkog stanja individue u gmpi, kolektivu, masi. Razumljivo je da kada se pitanje tako postavi, osnovni sadržaj predmeta socijalne psihologije ne sačinjava toliko problem ličnosti koliko ceo kompleks problema vezanih za izučavanje psiholoških

karakteristika socijalnih grupa. To su: 1. karaktenistike ispoljavanja svih komponenata individualne psihologije potreba, interesa, volje, osećanja, raspoloženja, übeđenja, navika, zanosa itd. u kolektivu i masi; 2. forme ukupnog psihiokog ispoljavanja i hološke osobine različitih socijalnih gmpa; 3. načini saobraćanja i uzajamnog sooij alno-psihološkog dejstva pojedinaca unutar gmpe, kao i gmpa među sobom; 4. karakteristike mehanizma motivacije ponašanja individue u grupi i u ukupnoj aktivnosti članova različitih gmpa; 5. karakteristike psihološkog mehanizma odraza socijalne sredine i njenog uticaja na članove različitih socijalnih gmpa i mase; 6. zakonomemosti gmpnog i kolektivnog ponašanja; 7. zakoni dinamike i formiranje dmštvene psihologije razlipillh socijalnih gmpa, slojeva i klasa cimštva.” lako je težište stavio na objektivni faktor, na dmštvenu sredinu, u kojoj čovek razvija svoju aktivnost, Parigin ne samo što priznaje postojanje subjektivnog faktora već govori i o potrebi ispitdvanja načina kako se taj subjektivni faktor organizuje i kako sa svoje strane utiče na formiranje dmštvenih, objektivnih odnosa. Tom subjektivnom faktom (ličnosti, individui) Parigin priznaje njegovu originalnost, spontanost, neponovljivost, neka njegova nepredvidljiva kreativna ispoljavanja, kao i to da se on menja i organizuje po nekim zakonitostima koje nisu samo dmštvene i istorijske prirode već i biološke. Prema tome, iako Parigin o ličnosti govori kao o „odrazu” spoljašnjih, dmštvenih situacija, on ipak priznaje da ličnost nije samo i jedino to. Uvođenjem karakteristika kao što su potrebe, dnteresovanja, osećanja, volje, zanosa, motivacije u odredbi predmeta, on is tiče ulogu prirodnog determinizma, odnosno, uvodi antropološki vid razvoja dmštva. Drugim rečima, velika je prednost Parigina što ističe da istorijski materijalizam sadrži i principe tog prirodnog razvoja dmštva.