Jugoslovenski Rotar

U Ifaliji je god. 1937 dovršeno sa 35 sveskom „Enciclopedia ltaliana” koja je zapoéeta 1925 godine.

Nakon nekih pokušaja u Rinascimentu i Risorgimentu — koji nisu do. kraja uspjeli — našao se je u prvim godinama nakon pobede iašizma čovek, indusfrijalac, Treccani, koji je godine 1925 ponudio Mussoliniju svolu od 3 miliona lira za izdanje jedne talijanske enciklopedije. Sluzbeni su krugovi prvo otklonili poklon u fu svrhu i saveiovali mu da kupi jedno delo o umetnosti „ВБћа а! Вогзо d’Este”, i da ga u faskošnoj i modernoj opremi izda.

Kako to nije bila nakana Treccanijeva, to je on na svoju ruku nastavio rad oko izdanja talijanske enciklopedije i pošto mu je uspelo zainteresovati za svoju ideju nekoliko jakih privrednih ustanova (Banco di Napoli, Banco di Sicilia, Monte dei Paschi di Siena, Istituto poligrafico di Stato i Istituto Nazionale delle Assicurazioni, koje su dale svaka po 5 miliona lira za Enciklopediju Italianu), pristupio je izvodenju svoje nakane. Sada, kada je poseo bio ozbiljno fundiran, dozvolio je Mussolini osnivanje ,l[stituto della Enciclopedia Italiana”. Upravitelj Instituta poslao je senator Gentili, bivši ministar prosvefe, poznat po svojoj reformi škole, osobito srednje, koju je oslobodio mrivog formalizma ı postavio je na podlogu živog i širokog humanizma. Oko Gentilija sabrala se doskora jedna duhovna elita nove Italije — preko 2500 književnika, naučnika i specijalno kao saradnici, direktori i redaktori.

Po Gentiliju nastojalo se u svemu sačuvali naučni karakter i po?punu samostalnost prikazivanja. Bio je dozvoljen svaki misaoni : ume!ni smer; — jedino famo gde se fo smafralo pofrebno, dodane su ne kraju pojedinih prikaza obrazložene izjave redakcije: da smafra izražene misli pogrešnima ili neispravnima.

Na primer čitajući članak o Marksu možemo razabrati da je taj nemački sociolog prikazan nepartiski i objektivno, čak ponegde i pohvalno. Samo na kraju članka ima dodatak u kojem se ·Đobijaju njegove teorije. Isto tako se postupalo kod élanka o Benedettu Croce-u i drugim profivnicima fašizma. Za pojedina područja, za koja se u ltaliji nije moglo naći odgovorajućih saradnika, uzefi su saradnici iz inozemstva. Njihov broj iznosi oko 200, dakle oko 10°/0 od broja svih ssaradnika.

Za obradu pojedinih predmeta trazile su se uvek osobe za koje su postojali dokazi da su se lim bavile čitav živof. Tako je fašizam obradio Mussolini, radiofehniku Marconi, futurizam Marinetti, aeronautiku Balbo, ratne invalide Delacroix itd. Katoli¢ku teologiju i katoličku crkvenu povest obradili su katolički svestenici, protestantsku teoEnciklopedia Italiana ima po Gentiliju isključivo

logiju protestantski, en da se to vrsi bolje objektivnim

zadaéu da sluZi istini, jer je on uver prikazivanjem nego li jednostranim. Posloje dva glavna tipa enciklopedija: fip Larousse i tip Encyclopaedia Britanica. Tip Larousse ima fragmentarni karakter, u njemu je prikazan velik broj reči — 300.000. Svaka je reč samosfalno obrađena. Tip Encyclopaedia Britannica ima monografički karakter, ima ograničen broj prikazanih primarnih reči i veliki broj sekundarnih reči koje se nalaze u sadržaju primarnih i koje se mogu naći pomoću indeksa u poslednjoj svesci. U Britanskoj enciklopediji ima 43.000 primarnih i 500.000

18