Nova Evropa

delo u zakonu »delle guarentigie«, i da otvore vrata Papi зиуегепи. I sam jevrejin Sonino, koji je a londonskom ugovoru nametnuo Antanti svoju volju — da Papa ne sme biti pripušten, nakon rata, na Konferenciju Mira, da ne bi revindicirao rešenje rimskog pitanja —, slaže se, posle pet godina, sa sveopćom željom, da se pristupi razmršenju toga čvora. iz svih kontura koje su izbile kroz taliansku štampu, meseca juna ove godine, postaje očevidno da se rešenje »rimskog pitanja« izmedju Italije i Vatikana približuje svomu kraju.

A kakav je danas juridički i faktički položaj izmedju tih dveju vlasti?

Kad je ono, godine 1870, Garibaldi podvrgao papinsku državu ujedinjenoj Italiji, ı kad je plebiscit od 9, oktobra iste godine dao rezultat: da su Rim i rimske provincije sastavni deo ujedinjene Italije, našao se je Kavur pred teškim pitanjem papskog položaja. »Rimsko me pitanje ometa i ožalošćuje«, kazao je tom prigodom veliki talijanski državnik, Ne radi Italije ili Pape, već radi prestiža u svetu i obveza časti, bilo je potrebno da Italija uredi odnošaje sa papstvom. Mlada je kraljevina, u svrhu dovršenja svog ujedinjenja, morala da oduzme Papi vlast političkog suverenstva, jer je u ono doba svak bio uveren da bez Rima ne može da bude pravog ujedinjenja zemlje. Oduzetu pak vlast trebalo je nečim Papi nadomestiti, da mu, kao vrhovnoj glavi katoličanstva, ne bi bila ograničena sloboda, Da se umire savesti katolika, i da se izbegne težim neugodnostima koje su mogle nastati s dvora, Italija je, preko Kavura, odlučila da postavi Papu u jedan juridički sasvim priviledisan položaj, prema kojem bi njemu bila osigurana sloboda, Tako je došlo, dana 13, maja 1871, do zakona, primljena od parlamenta, koji je nazvan »La legge delle guarentigie«, jer sadrži dispozicije kojima se zajamčuje Papi sloboda i neodvisnost, j

U glavnome, te su odredbe sledeće: »Papina je osoba sveta i nepovrediva; napadaj na njegovu osobu kažnjava se istim kaznama koje su predvidjene protiv povreda kraljeve osobe, Moraju se u državi ukazivati Papi suverenske počasti, Dozvoljava mu se da drži stanoviti broj straže, Poslanici stranih država kod Pape uživaju isti imunitet i iste prerogative kao i druga diplomatska lica, prema medjunarodnome pravu, Papa dobija dotaciju od godišnjih lira 3,225,000; i ostavljaju mu se na uživanje palače vatikanske i lateranske, kao i vila Gandolfo, na koje se zgrade proteže takodjer Papin suverenitet utoliko ukoliko nijedno službeno lice talijanske vlade ne sme da vrši unutri kakav bilo čin svoje službe ako nije nato ovlašteno od Pape. Slobodno mu je općiti s episkopatom i celim katoličkim svetom, te mu je dana mogućnost da postavi u Vatikanu, ili u drugoj rezidenciji, urede pošte i telegrala po svojim činovnicima, Prevoz pošte slobodan je od svake takse na talijanskom teritoriju.«

To su glavne tačke toga zakona, koji sačinjava jedan izuzetak u opštemu pravu i isključuje pozivanje na isto, Italija se nadala, da će se bilateralno podignuti taj akt do značaja jednog konkordata,

69