Nova Evropa

su bili Gogolj, A, Grigorović, i drugi) pristaša jedinstva književnog jezika i kulture sa Velikorusima, ali u daljnjem toku narodnoga života, tradicije, kultura, i ukrajinski jezik naglo izlaze na površinu i zavladavaju našim nacijonalnim životom, Neobazirući se na teške i dugotrajne zabrane, ukrajinski pokret nije mogao biti ušušen, i on probija s velikom snagom i na početku velike ruske revolucije, Proces konsolidacije i stabilizacije naše narodnosti, doduše, nije Još dovršen, čemu je doprinela gotovo polustoletna zabrana našeg književnog jezika u carskoj Rusiji (s prekidima, najdulja je trajala od 1876 do 1905 godine), te podeljenost područja našeg nacijonalnokulturnog života {kraljevstvo Galić-Volodimirsko, pod Austrijom), usled čega se ni do današnjega dana nije još konstituisao naš državni огбаттат, Кој је bio uništen pod moskovskom i poljskom navalom., i

Na isti način treba shvatiti i nedovoljnu ustaljenost našeg narodnog imena, koja se osobito neugodno doimlje tudjinca. Na početku naše istorije zvali smo se Rusinima, a naša zemlja Ru sj; ta prastara imena sačuvala su se sve dosada na periferijama naše zemlje, odrezanima od političko-etničkoga centra — Маддапјерапја,

stare »Kijevske Rusi«, Rusin nije isto što i Ru s {»russkij«, Veliko-

rus), isto tako kao što se ni Slovenac i Slovak ne bi smeli identifikovati sa starim Slovenima, Evoluciju našeg narodnog imena i prelaz na sadašnje ime — U krajina, Ukrajinci, ukrajinski narod — ne možemo ovde razlagati, ali tome su posvećeni toliki znanstveni članci i rasprave; ovde je dosta da navedemo samo fakat, da naše seljaštvo iz Naddnjeparja upotrebljava to ime već čitava stoleća, a njegovo je poreklo nekako istodobno sa rečju »Rusj«, s kojim se ono od davnih vremena identificira (ime »Ukrajina« za etničku oznaku cele naše zemlje susrećemo prvi put u letopisima XII stoleća). Iz ovoga našeg etničkog i političkog centra, te jezgre našega naroda, ono se proširuje i na ostale naše zemlje, početkom našega preporoda. To ime postaje simbolom našega pokreta, i čini novu epohu u našoj narodnoj književnosti, Ni u kojem pogledu ne treba, dakle, smatrati naše narodno ime neprirodnim, izmišljenim, kao što su imena »Malorus«, »maloruski«, koje su se dugo vremena upotrebljavali u ruskoj književnosti, a po njoj i u drugim slovenskim književnostima. Stari naši nazivi narodnoga imena, koji su se sve do ovoga časa sačuvali u ukrajinskim zemljama pod Austrijom — R usin i Rušnjak —, kao plemenski arhajizmi, gube se tamo gde s pomoću prosvete prodire shvatanje jedinstva ukrajinske narodnosti i ukrajinskih zemalja, Početkom ruske revolucije i raspadom austrougarske monarhije, kada su napokon pale i sve veštačke granice

medju dvama delovima našega naroda — Galičanima i Naddnjeparcima —, gubi se isto tako i plemenski separatizam u jeziku, kulturi, i uopće u nacionalnoj ideologiji, — ukrajinska plemena od Ku-

bana do Sana organizuju se u jednu jedinstvenu i nedeljivu narodnost, Ali sporost ukrajinskog preporoda, uzrokovana okrutnim zabranama materinskoga jezika po ruskim carevima, ostavila je teške

143