Nova Evropa

Halevi, slavni pjesnik u Španiji, umire pod ruševinama svetišta u Jerusalimu pjevajući svoju »Cijonidu«,

Bilo je, doduše, i vremena u istoriji židovskoga naroda, kad bi spominjanje na Cijon izblijedilo, ali utrnulo nije nikad, Medju jevrejskim molitvama ima takovih koje su vezane na zemlju otaca, i koje su izgubile svoj realni smisao kad je narod pošao u rasulo; ali se te 'molitve mole i danas. I moli se i danas još za povratak u Cijon, Svake godine, pobožni Židov, na najveće svoje blagdane, opetuje jevrejski riječi: >slešana habaa bi x— Jerušalajim« — »do godine u Jerusalimu«,

Cijon je dakle vječna zavjetna misao židovskoga naroda, U mal ne neprekidnoj martirijologiji njegovoj, ova mu je misao bila utočištem, Ima jedna legenda, koja kaže da, otkad je razoren hram jerusalimski, svaki Židov nosi u srcu jedan kamičak od njegova kamenja iz kojih će da se ponova sagradi svetište, kad Gospod bude poo svoj rasuti narod iz svih krajeva u otadžbini njegovih pre-

aka...

Ti

I danas, kad je cijonska misao dobila opet političku formu, u njoj je ostalo mnogo misftičke sile, koja u njoj živi skoro već dvije tisuće godina, Drukčije bi se jedva i dao shvatiti zanos koji je ovladao židovstvom, kad se, potkraj 19, vijeka, očitovala ona kao izražaj pozitivne obnovne volje židovskoga naroda,

U doba kad je židovska buržoazija i židovska inteligencija na zapadu postala propovjednikom asimilacije, htijući u misaonoj ideji dati židovstvu jednu beskrvnu sadržinu, — na koju je buržoazija Evrope odgovorila antisemitizmom, — u to doba činilo se da je zavjetna misao židovskoga naroda na umoru, Ali gle, ona baš onda uskrsava u planovima nežidovskih spisatelja, čak i političara, i zadobija ideološki-realne oblike, Tih »cijonista« najviše je bilo u anglosaskoj rasi, u onoj koja je i danas najiskreniji zagovornik, začetnik, i zaštitnik ostvarivanja cijonizma u političkoj formi internacijonalnoga prava i garancija, Puritanstvo te rase naginje više Starome Zavjetu, i po tome ima izvjestan osjećaj blagodarnosti prema narodu koji je civilizaciju ćudoredno obogatio tom snažnom itvorevinom duha socijalne pravde, Osim toga, ova je rasa po svojoj civilizaciji i mirnoj nacijonalnoj samosvijesti najslobodnija od predrasuda mržnje prema drugim narodima, i najviše kadra da spozna veliko nepravo što su ga vijekovi nanosili narodu Biblije, a ujedno da spozna i veliki civilizatorni poziv koji bi židovski narod, stavljen u povoljne prilike, mogao da vrši kao most izmedju Orijenta i Okcidenta, Tako vidimo gdje veliki osnivalac engleskog imperijalizma, lord Bikonsfild (Beaconsiield, Benjamin Dizraeli) — koji je židovskog podrijetla, a koji je tvrdio, da je rasa ključ istorije, — piše cijonistički roman, isto kao i spisateljica Džordž Elijot (George Elliot — »Daniel Deronda»), — Poznati engleski državnik, lord Šeftsburi (Shaftesbury), upravlja predsjedniku ministarstva, Palmerstonu, spomenicu, u kojoj

293