Nova Evropa

nove doseljenike iz jugozapadnih i južnih srpskih krajeva, Da su Rumuni došli medju Srbe najbolje se vidi iz geografskih imena na zemljištu koje su zauzeli, Ona su sva srpska, i za oblasti, i za planine, i za reke, i gotovo za sva sela, To pokazuje, uostalom, i lokalna tradicija, vezana za pojedina mesta, koja se pripoveda i medju Srbima i medju Rumunima, Ona se odnosi samo na srpske istorijske ličnosti i srpske istorijske dogadjaje, Tradicija o Gornjaku u vezi je sa Knezom Lazarom, o Tumanu i Miloševoj Kuli u Poreču sa Milošem Obilićem, o Šetonju sa Caricom Milicom, o Miroču sa Kraljevićem Markom i Milošem Obilićem, o Izvarici sa Kosovskom Bitkom, Najzad, o skorašnjem doseljavanju Rumuna u Srbiu pričaju ı sami Rumuni, Svaka porodica ima svoju tradiciju o tome, Svi znaju da su doseljenici, a mnogi znaju i sela u Rumuniji i Banatu iz kojih su došli,

Severoistočna Srbija je iseljavanjem Srba iz nje — naročito iseljavanjem u drugoj polovini XVII veka — bila u mnogome zapuštena, Ali njezine plodne ravnice, pašnjaci i planine, pune šuma, nisu mogle ostati puste, Malo po malo ona se ponova naseljavala, nešto vraćanjem slarog stanovništva, a još više nadolaskom novog iz jugozapadnih i južnih srpskih oblasti, U isto vreme otprilike padaju 1 počeci naseljavanja Rumuna iz Rumunije i Banata, Pored pustoga zemljišta, koje ih je mamilo, Rumuni iz Rumunije imali su i specijalnih razloga da napuštaju Rumuniju i da beže u Srbiju, Sve do polovine XIX veka rumunski su seljaci bili robovi bojara 1 sveštenstva, Samo je jedan deo seljaka bio slobodam i sopstvenik svoje zemlje, Ali, postepeno, najodvratnijim sredstvima, uspeli su bojari i crkva da postanu vlasnici gotovo celokupnog zemljišta, Ratovi protivu Poljaka, Madžara, Turaka i Tatara, uzajamni ratovi izmedju Vlaške i Moldavije, nerodne godine, boleštine i narodna primiftivnost iscrpljivali su snagu slobodnih seljaka, te su se morali zaduživati, Drugih poverilaca nije bilo do bojara i kaludjera, i oni, postepeno, prigrabiše sve zemlje slobodnih seljaka u svoje ruke, Zelenaškim bojarima i kaludjerima priticala je u pomoć i sudska nepravda, Od slobodnih su seljaka tražene originalne tapije na imanja, iako se znalo da su mnoga od njih postala seljačka svojina po pravu zauzimanja zemljišta, — ko nije mogao pokazati tapije oterivan je sa vlastite zemlje, Onima koji su imali tapija, one su konfiskovane ili otimane, Alko bi slobodni seljak i dospeo do suda, on bi na njemu našao bojara kao sudiju, Ponekad je tužilac i sudija bilo isto lice! »U ovom poslu oko otmice, sveštenstvo se naslanjalo na bojare, a bojari na sveštenstvo; zamak i crkva delili su plen«, — veli jedan francuski pisac iz 1855 godine, Položaj rumunskih seljaka na imanjima besnih i nemilosrdnih bojara bio je prosto strašan, Dokle se u

459