Nova Evropa
Da učinimo još nekoliko važnijih napomena,
Rekosmo da je Francuska Revolucija ukinula političku razliku izmedju grada i sela, ali su ta dva uvek suprotna sveta ostala, i nadalje, jer je u prirodi kapitalističkog društva održavanje ekonomske i socijalne razlike izmedju grada i sela, Socijalizam traži ukidanje ekonomske razlike grada i sela, koje rezultira iz u osnovi promenjenih društvenih odnosa, Nećemo ulaziti ovde u analizu ovog složenog problema; al: se mora priznati, da nova demokratija, praćena sve јаčim reformisanjem svih društvenih odnosa, vođi de facto izmeni pomenutog odnosa u smislu postepenog8 zamenjivanja ranije zaoštrenosti izmedju grada i sela jednom daleko logičnijom harmonijom stvari, Pre svega, proces urbanizacije društva, a to znači evolujiranje od sela ka dradu, i sistematsko zavladjivanje gradske kulture svima granama društvenog života, ispoljava svoje dejstvo i na taj način što seljaka baca iz dosadanje mrtve izolovanosti uvlačeći ga sve više u vrilog opšte borbe, Uz to je stupio na scenu jedan veoma važan i dosada nepoznat faktor, koji ništi ranije pojmove o distancama i približuje najudaljenije predele centrima, seljaka varošaninu, te gradsku kulturu uvodi na sve strane, To su nova saobraćajna sredstva, čiji uticaj stvara sasvim drugu tehničku formaciju gradova, nezapamćenih razmera, U novije vreme, naročito u Velikoj Britaniji, vrši se decemntralizacija gradova i industrije u najudaljenije krajeve, tako da je prostorno već savladana razlika izmedju grada i sela, Politička demokratija, koja sve više uzima maha, čini ne manje nužnim saradnju i učešće seljaka — urbanizovanog seljaka, ako se tako može reći — u opšte društvenim i državnim poslovima, Jače su i kulturne veze, i sve je jače istupanje seljaka na polju prosvećivanja, Ako svi znaci ne varaju, razlika koja će postojati u budućnosti izmedju grada i sela ne može biti ništa drugo do više staleška razlika, a i u njoj će čovek na selu biti znatno približen onome u gradu,
Videli smo, da je pojava gradova bila prvi veliki korak na putu kulturnog napretka društva, Sve što je učinjeno docnije na tome polju dolazilo je od njih — tih večno nemirnih organizama, Napredak gradova značio je napredak ljudske civilizacije uopšte; sa njihovim padom padala je i ova, Varvari nisu imali gradova, niti su ih trpeli tamo gde su do ovih dolazili posle rušenja civilizacija naprednih naroda, Kroz gradove došli smo do sadanje organizacije države, a njima dugujemo, pored kulturnih tvorevina, i sve političke slobode tako potrebne za napredak ljudskog društva, Ni na jednom polju rada i života nije se moglo uspeti bez plodnih uticaja sa ove strane, niti je
30
ara ano r14.