Nova Evropa

зујећеб 1 перафуогепоб Иуофа, аКо рјезтека ШКкоу! тајези žive i tople kondenzacije živih i toplih osjećanja pjesnika, onda se očito radi o jednoj mrtvoj i papirnatoj konstrukciji, u kojoj ćemo uzalud tražiti »životne probleme«, G, Barac uzima život kao nešto samo po sebi, kao mrtvu shemu van konkretne realnosti; medjutim, život se u stvarnosti očituje, diferencirajući se i konkretizujući se, čas kao vibrantna intujicija pojedinačnoga (пе u smislu intelektualističke »intujicijee G, Barca), čas kao misao, a čas opet kao zahuktana djelatnost prakse, U svim ovim pojedinačnim momentima opet je koncentrisan život u cijeloj svojoj totalnosti, Ali bez prvog intujitivnog momenta, bez prisnog doživljavanja pojedinačnosti srcem i maštom, cio univerzum se koči u jednu ledenu i avetnu intelektualnu projekciju, U »ličnosti 6čospodje Mare«, dakle u onom toplom i ustreptalom doživljavanju individualnoga od strane umjetnika, ogleda se i dršće cio »život« sa svim svojim »problemima«, G., Barac, poričući autonomnost osjećajno-fantazijskoš doživljavanja, ili smatrajući Ba sporednim momentom svoje misterijozne intujicije »životnih problema«, pada u krajnji intelektualizam, jer poriče onaj proces prisnog saosjećanja, oduhovljenja i oživljavanja зрођабпјеба svijeta, koji se pozitivističkom intelektu javlja u obliku ukočenih i mrtvih »objekata«, poriče cijelu umjetnost kao živi izraz vječnih ljudskih osjećajnih treperenja, u jednu riječ, poriče onaj momenat ljepote, duboko usadjen u srcima ljudskim, koji se je očitovao u ekstatičnim vizijama slikara i kipara, u zanosnim zvucima glazbenika, u besmrtnim stihovima pjesnika, Pogledamo li na njihova djela sa kriterijima G, Barca, sa njegovih gledišta »socijalno8« djelovanja na publiku, boje se i linije gase i rasplinjuju, besmrtni zvuci i ritmi zamiru, i Milovan Vidaković je potpuno ravnopravan — Šekspiru, Bez vibrantnog doživljavanja pojedinačnosti gubi i razum svoj čvrsti i konkretni oslonac, te se javlja kao apstraktni i ledeni intelekt, jedini gospodar u opustošenoj i smrznutoj duševnosti, Tako se nešto dogodilo i G. Barcu, Preduslovi, ili »premise« kako on veli, та doživljavanje književnih vrijednosti nijesu za пјеба topla i neposredna doživljavanja književnosti adekvatnim osjećajnofantazijskim obnavljanjem, već podaci filološke gradje, tojest intelektualizovani književni momenti, On griješi u tome, što očito ide za podržavanjem jednog mentaliteta (protiv kojega je i on nekad ustrajao) koji je vrlo koban po naš duhovni život, a čije se destruktivno djelovanje očituje osobito u našim školama, gdje bi se imale u prvom redu da razvijaju i potiču osjećajne vrijednosti, Intelektualističko shvatanje književnosti izbacilo je takove udžbenike koji znače direktno ubijanje svake ljubavi prema književnosti i umjetničkom doživljavanju uopće, U tim glomaznim knjigama našli su mjesta svi i najneznatniji stihotvorci, sa potanko nabrojenim »djelima«, koja djaci

279