Nova Evropa

trgovine zahtijevao bi da se ne stavljaju zabrane ni na sovjetsku robu, a na američku će se ionako malo ko usuditi stavljati ih.

Ima još jedna vrlo važna stvar, Povratak prmcipu slobodne trđovine priječi i državna intervencija u privredno-socijalnim odnosima, Budući da se ona provodi unutar odredjene države, i budući da zadire u trgovinu, bankarstvo, i što je ovdje najvažnije — u cijene, to bi nemoguć bio uporedan režim slobodne trgovine i deleretranih cijena i kamatnjaka, i uopće privrednih kontrola od strane države, Tada bi se cijene formirale po zakonu ponude i tražnje, a te ne bi morale stajati (niti bi redovno staјаје) u skladu за dekretiranim cijenama, Povratak slobodnoj trgovimi pretpostavlja, da država digne ruke od privrede, Je li to danas mođuće, i oportuno? — Mi ne mislimo, da je državna intervencija prolaznog karaktera; naprotiv, ona će sve tlo više zadirati u privredne odnose, u proporciji sa krizama koje budu stizavale kapitalističku privredu, Sav je izgled da će država, u bilo kojoj formi, sve više kontrolirati kredit, proizvodnju, i druge ekonmomske radnje, da bi zaštitila daljnje drobljenje orgamizma svjetske privrede, |

Prema tome, izdleda da je »slobodna« !гбомша пероугало i definitivno pokopana kao vladajuće načelo trgovinske politike, pa bi možda bolje bilo govoriti o liberalnoj carinskoj politici, nedo o slobodnoj trgovini, koja uostalom, onako kako je bila predstavljena u teoriji, nikad nije mi bila vladajuće načelo tngovinske politike, Dabogme, moguća su kretanja carmskih tarita i prema dolje, ali to još nije režim »slobodne« trgovme; stepen poznog kapitalizma ne trpi slobodnu trgovinu, — зау и топоpolnim vezanostima, on apstrahuje od svake slobode, Treba stalno imati na umu, da imamo posla sa jednim ekonomskim režimom koji, kao i sve stvari, podleži zakonu evolucije, i da ono što je bilo više ne može da bude,

Nelki predvidjaju, da idemo k stvaranju privredno-carinskih blokova; šta da se o njima kaže? — Čini se, da je najvažnije to, da se radi o blokovima tzv, »kapitalističkih« država, Zna se, da je osnovni pokretač privrednih akcija u kapitalizmu: profit; do беба моде te prolitom gonjene akcije znamo svi, i та! (оба u tim blokovima ne vidimo nikakav izlaz iz ovih nevolja. Ti karteli država, ako bi do njih uopće došlo, odnosili bi se medjusobno isto tako prijazno i prijateljski kao i industrijski karteli, Kao što ovi karteli (»kartel« uzimamo, radi uprošćenja, kao opću oznaku za sve industrijsko-kapitalističke asocijacije) ne zavode ekonomski mir, ne8o podižu privredne krstaške ratove, tako bi i karteli država, u medjusobnoj borbi i matezanju, remetili privredni i socijalno-politički mir čovječanstva, Ti karteli država predstavljali bi potencovani imperijalizam pojedinih država. Osim toga, tu bi se samo stvarala šira carinska područja, a to nije povratak k »slobodnoj« trgovini; u suštini bi se malo što izmijenilo, i izvori

268