Nova Evropa

straha pred posljedicama koje bi u njihovoj umutarnjoj politici miogli proizvesti dogadjaji u inozemstvu, popuštaju pod pritiskom političkog temperamenta fašizma. Tako je, naprimjer, u podledu rata u Španiji iznesena misao o »neuplitanju«, i masama je taj stav razjašnjen kao »neutralnost prema borbi izmedju dvaju misticizama našeg vijeka: misticizma autoritativne države i misticizma demokratije«. To daje unutarnje-političkim borbama značenje medjunarodnih sukoba ı obrće pojam gradjansko8 rata u onaj medjunarodnog rata, pa će to djelovati i na naredne sukobe izmedju ljevice i desnice, ma gdje se oni desili, Sve je to rastočilo raniji sistem „osiguranja medjunarodnog mira, Legenda o tome, da su u svakom sukobu suparnici fašizam. i komunizam, predstavlja izgovor za pojedine države da medjunarodne „sukobe smatraju »тедјипагодпо-рон ска irelevantnim«, jer da ih shvataju sukobima »izmedju ljevice i desnice«,

U toj krizi ostale su demokratske države bez one podrške koju bi imalo da im pruži pravo — njihovo ustavno i medjunarodno pravo —, baš uslijed apstraktnosti i apsolutne formulacije koja je njihovim propisima svojstvena, U perspektivi fašističkog neoimperijalizma postale su sve dosadašnje detinicije neutralnosti literarnim frazama, apstraktni pojam пешта!nosti, koji daje teorija, gubi od svoje važnosti, on |e u Dprofivnosti sa samim činjenicama, I sim Ministar Inostranih Djela Norveške (Halvdan Koht) naglasio je, govoreći o neutralnosti, da danas više nema perifernih država koje ne bi bile upletene u konflikt. U savremenoj političkoj stvarnosti nema pojmovne razlike izmedju neutralnosti u miru i neutralnosti u ratu: isto ono pravno dobro — medjunarodni mir — koje se zaštićuje zabranom. »neutralnosti za slučaj rata«, vredja se i intervencijama bez i van rata. Ako i pored toga postoji neka neutralnost, onda je to napuštanje zaštite tog pravnog dobra, medjunarodnog mira, ostvareno. IMakoliko taj rat u Španiji bio jedinstven, svoje vrste, ipak ima u njemu i elemenata općenitog značenja, koji se elementi mogu generalizirati i dati baze za kritiku današnje spoljne politike, Slično stavu Belgije — t. j., da treba napustiti sve solidarističke obaveze, jer da danas nema više ništa hipotetičnog u pogledu uloga i pozornica budućegf rata, a da s izvjesnim akterima ne može biti solidarnosti —, počiva i politika Velikih sila prema ratu u Španiji na istom temelju indiferentnosti i neutralnosti, Ali, za razliku od toga, nema neutralnosti na strani fašističkih država, i baš to smatramo Каrakterističnim za sve naredne sukobe, kao i za samu sudbinu pojma neutralnosti, A. evo zašto, Radi se dakle o tome, da li se evolucija domaćeg političkog ili socijalnog razvoja može izolirati od inozemstva, a svi primjeri iz istorije to poriču. Zmači, da je zatajilo i ustavno pravo: ono nije moglo da udje

200

OSS a