Statut plemenitog tijela bokeljske mornarice

Prvi spomen o lom udruženju naveden je kod Farlati-a. 4 ) Pobožn družina kotorskih pomoraca (Pia sodalitas navicuiatorum Calha rensium) poklonila je franjevcima jednu crkvu, i provincijal franie' vačkog ređa u Dubrovniku Franjo de Restis početkom maja 1350 primi laj poklon do znanja s ). Ali 0 nekim javnim ulogama mornara u Kotoru još iz ranijeg doba ima lakodjer vijesti, ma đa su zabilježene u kasnijim kronikama 0 ). 1 Pod konac Srednjeg vijeka bila su u Kotoru razna strukovna uđruženja koja su stojala pod nadzorom crkve, čiji je zadatak bio da uz vjersku i humanitarnu stranu zašlite i staleške interese. Sačuvan je spomen 0 bratovštinama mornara, kalafata, bačvara, košara mesara, šavaca, crevljara, tesara i drvođjelaca. Postojali su takodjer obrli zlatara, kovača i nožara, ali o kakvoj organizaciji istih nema spomena. Biće, valjda, zato šlo su dolaskom Venecije (1420) dotični zanati opali. Ali najvažnije udruženje bila je svakako bratovština raornara 7 ). Prvi njezin stalul ili .Matrikuia* što je do nas dopro poliče iz god. 1463. On je sadržan u .Liber fraternilatis divi Nicolai marineriorum de Chataro* od 26 jula 1463. Iz njega se vididaje on revizija nekog starijeg staluta 6 ). Rečene godine, stalularne odredbe Bratovštine sv. Nikole formulirane su na novo, na osnovu izričite želje i političkih presija mletačke vrhovne vlasli, budući da Bratovština Mornarice nije bila samo privalno-pravna, nego i javnopravna nstanova. Ona je, pored svoje humanitarno-socijalne, vršila i jednu veoma važnu javnopravnu zadaču. Njoj je bila povjerena organizacija mornarice, jedne milicije koja je služila ne samo za odbranu kotorskih vodavećje vršila pristanišnu i sanilarnu policiju nad Kolorom i nad cijelim kolorskim primorjem, pa su 11 lu svrhu njezine ladje neprestano krslarile po zalivu i izvan zaliva, a pored toga imala je podupirali i vojničke operacije mlelačke flote. Bratovšlina je ne sarao držala spiskove pojedinih pripadnika te milicije nego je birala admirale, t. j. vrhovnog pomorskog zapovjednika kolorskog zaliva čija je čast bila doživotna. jurisdikcija išla je, prije mletačkog gospođslva, i izvan kolorskog zaliva, a kasnije je dosizala do Rosa, gdje su vršili službu i mletački vrhovni zapovjednik Jadranskog Mora i bokeljski admira!. On je glavni pretslavnik pomorske samoupravne vlasti koja je u kotorskom zalivu bila veoma opsežna. dapače i jača i od same mletačke. Ova, naimc, nije imala pravo da se pača u poslove koji šu’se ticali kotorskih terilorijalnih voda,

*) VI. 449. 6 ) Dablnović: ,Kolor pod Mletaćkom republikom* slr. 126. «) P. Butorac: .Boka Kotorska od najstarllih vremcna do Nemanjlća". Spllt 1927, 115-122. 7 ) ,NaSI gradovl na morn: Kotor I Boka Kolorska*. str. 65. *) Pciar D. Šcrovlć: ,Sv. Tripun u Kotoru I Bokeljska mornarlca". .Bralslvo* XVIII.

4