Filatelista

navela, i danas je veliki broj sakupljačn ovog područja, ali, s obzirom па 5токо područje, sakupljaju samo određenu tematiku, kao što su: prve celine zemalja celog sveta, ili celine izdate u određenom periodu (recimo do 1900 godine), ili pak jubilarme celine povodom izvesnih svečanosti, jubileja, komemoracija i sl. Osim toga, ima mnogo ljubitelja celina izašlih u vremenu ratova. Tako se rado sakupljaju celine izdate za vreme Prvog ili poslednjeg svetskog rata, — a i ovo područje se grana na razna poglavlja, između kojima se najradije skupljaju vojne celime, kao i celine zarobljeničke pošte i, najzad, celine sa cenzurnim žigovima. Naravno, i savremeni tematičari mogu naći zadovoljstva u sakupljanju gecelina, jer, ma primer, sabirači izdanja jubilarnih izdanja povodom 75 godišnjice Svetskog poštanskog saveza — mogu paralel-

Prva jubilarma celina iz 1890 god. (50 god. marke)

no da izgrade zbirku čelina — jubilarnih izdanja UPU, i to ne samo ха 15-80dišnjicu, već također za 50-godišnjicu i 95-godišnjicu, jer su već tada izvesne Zemlje bile izdale specijalne dopisnice i specijalni koverte u čast ovih jubileja.

Pogrešno je shvatanje da celine nemaju određenu vrednost, jer ima među njima često primeraka, koji danas vrede po nekoliko stotina dolara, a ima i svetskih retkosti. od kojih postoji samo po nekoliko komada, a čija se vrednost i ne može odrediti.

Velika je greška bila u prošlom stoljeću, što, iako je postojao veliki broj ,,celinaša”, još še veći broj celina upropastio baš zbog nestručnosti izdavača albuma.

Naime, albumi za poštanske marke iz Osamdesetih godina obuhvatili su paralelпо sa poštanskim markama i poštanske celine, ali, u glavnom, šturo, jer su Dprikazane samo interesantnije celine. pretceŽno dopisne karte i pisma, a da bi uštedeli na prostoru, prikazivane su samo slike maraka sa tih celina u malim okvirima, kao i za poštanske marke. Naravno, na taj mačin su sakupljači bili primorani da isecaju poštamske oznake (vrednosti marke) sa karata i koverata; i tako su upropastili vrlo veliki broj celina, koje su bile u Kkruženju među sakupljačima. Kasnije, kada se prešlo na ozbiljnije sakupljanje celina, ove stare karte i pisma (cela) postala su ređa i traženja. Isečei su imali mnogo manju vrednost, najviše 25 procenata pa i manje od originalnih (neisečenih) komada. -

Danas je retko videti generalnu zbirku celina celoga sveta; — možemo čak slobodno tvrditi da je nemoguće kompletirati jednu takvu zbirku; zato se sabirači i ovog područja opredeljuju na uža pod-

dučja, — na izvesne kontinente, države, pa čak i na izvesna izdanja, — kao užu tematiku. _

Kod nas u Jugoslaviji mali je broj celinaša, koji redovno i istrajno sakupljaju ovo područje, ali u zadnjim godinama se stalmo povećava interesovanje za celine, — naročito za celine sa naših područja. Tako, prvenstveno se sakupljaju celine Jugoslavije, a posebno. celine od oslobođenja (1944) na ovamo. Ne freba misliti da je to lako područje, jer postoje stotine i stotine varijenata celina. samo kada se uzme osnovna celina za bazu; ali ako sakupljamo specijalno naše celine, kao na primer celine sa raznim motivima (dopisne karte sa slikama), i to po raznim iZz-

" фапјипа, опда samo kod izdanja FNRJ

treba imati u vidu četiri razna izdanja sa 136 raznih komada karata, — jer je od istih do danas izdato četiri razne garniture, koje se još mogu dobiti (na filatelističkom šalteru pošte 1 u Beogradu) u kompletnim nizovima, ali za nekoliko godina biće i one isto tako retko Viđene, kao što su danas dopisne karte sa raznim motivima iz stare Jugoslavije, od kojih je bilo 5 raznih izdanja — u svega preko 1300 varijacija s obzirom na зике i boje karata.

Poteškoće će imati svaki „.celinaš” i kod sabiranja redovnih izdanja maročito nerabljenih, jer je i od ovih malo sačuvano, a neke provizorne dopisnice su bile samo kratko vreme u prometu, pa se i poništeni komadi jedva mogu pronaći.

Ipak, moramo priznati da se i kod ove grane sakupljanja radi o filateliji; radi se o kartama i kovertama, koje su bile u redovnom poštanskom prometu isto kao i

146

— =