Filatelista

Turska i austrijska pošta u Bosni i Hercegovini 3 ____ SOON NA yaya ош и S“ 1_____________________________intervalima postojala saradnja u korišćenju kurirskih – poštanskih veza. To će iz daljih ulaganja delovati Još uverljivije.

Druga državna pošta na tlu BiH je poštanski biro u Bosanskom brodu (PROT). Raniji istraživači, odnosno jedan broj njih, nije raspolagao dokazom o postojanju poštanskog biroa u Bosanskom Brodu u tom periodu. Bosanski Brod је inače sa stanovišta poštanske istorije u celom periodu od 1847. pa do 1880. godine veoma važan.

Sačuvana su svega tri pisma na osnovu kojih možemo dati bitne konstatacije. Poslednje od njih vidjeno je na aukciji CORINPHILA septembra 1998. godine i prodato je za iznos od cca 14.000 DEM. Prema sačuvanoj dokumentaciji radi se o poštanskom birou u Bosanskom Brodu sa istim tipom žiga u negativu, kao BOSNA, sa nazivom mesta PROT i godinom 1851. Sva tri pisma koliko znamo su iz 1852. godine pa bi se moglo zaključiti da je ta godina početak rada pošte u Bosanskom Brodu.

Za razliku od pošte u Sarajevu čije utemeljenje i nastavak rada predstavljaju kontinuitet, kroz koji možemo pratiti čitav turski predfilatelistički i filatelistički period na tlu BiH, pošta u Bosanskom Brodu još od Rajkovićeve pošte pa kroz period turskih državnih pošta sve do prestanka njihovog rada u leto 1878. godine ima svoje posebnosti. Čak jedno vreme i za doba austrougarske okupacije.

Naime, možemo pouzdano tvrditi da turska pošta u Bosanskom Brodu nije nastavila sa kontinualnim radom ili je pak toliko izgubila u značenju da nije ni korišćena. Od 1853. godine pa do kraja predfilatelističkog perioda 1862. godine, zatim za vreme prvog TURGA izdanja turskih maraka 1863/64. godine kao ı prvog ı drugog DULOZ izdanja 1865/67. godine, nemamo sačuvana pisma sa žigovima Bosanskog Broda. Nekih petnaestak ı više godina dakle, turska pošta u Bosanskom Brodu nije funkcionisala. Postoje zapisi, izjave i žalbe lokalnih turskih vlasti na konkurenciju austrijske konzularne pošte. Posebno na pravcima pograničnih mesta prama Austriji. U tome treba dobrim delom tražiti razloge marginalizacije Bosanskog Broda inače glavne strateške ı komunikacione tačke Otomanskog carstva prema Zapadu u to vreme. Ta problematika biće prisutna ı u nastavku ovog članka zbog očevidne uslovljenosti ı isprepletanosti uticaja austrijske konzularne pošte.

Treća državna pošta na tlu BiH koja je započela sa radom u predfilatelističkom periodu Je Mostar. Poštanski biro koristio Je takodje žig u negativu, alı manji ı samo u plavoj boji sa nazivom mesta ı godinom 1859. zbog kratkog vremena korišćenja ovog žiga do 1862. godine. Sačuvana pisma su veoma retka ı verovatno se radi svega o nekoliko poznatih primeraka. Prikazujemo u nastavku Jedno od poznatih pisama sa predfilatelističkim žigom Mostara.